Tuesday, February 26, 2013

Зуун дамнасан шударга ёс сахиулагчид


Буун дуу гарсан зүгт мордож, гэмт хэрэгтнүүд, оргодол босогчдын араас шил даран хөөдөг эдгээр ковбойчууд бол зэрлэг өрнийн Маршалын албанынхан. Аризона, Нью Мехико, Монтана болон бусад мужуудад хамгийн эрэлхэг эрчүүд энэ албанд зүтгэж байсан гэдэг. Харин тэднийг бүр 200 гаруй жилийн өмнөөс шүүх засаглалын шударга ёсны төлөө тэмцсэн гэдгийг хүмүүс тэр бүр мэддэггүй.

Анхны конгресс 1789 онд Шүүх эрх зүйн акт баталснаар тус алба байгуулагдсан хэмээн түүхэнд тэмдэглэсэн байдаг. Жорж Вашингтоны тэргүүлж байсан конгресс хууль баталж байсан боловч түүнийг нь орон нутаг, бүсийн түвшинд хэрэгжүүлэх байдал хангалтгүй байж. Хуулийн хэрэгжилтийг хянах хүчний байгууллага үгүйгээс хууль тогтоомж зөрчих байдал энгийн л үзэгдэл мэт байгааг анзаарсан тэрбээр тэр даруй Шүүх эрх зайн акт батлах санаачилга гаргажээ.

Маршалын алба тэргүүтэй хэд хэдэн хууль сахиулах байгууллага байгуулснаар л иргэд, аж ахуй нэгжээс орлого болон татвар, торгууль, шимтгэл хураах асуудлыг шийдвэрлэгджээ. Мэдээж байдал эрс сайжирсан ч шийдэх асуудлууд дууссан гэвэл өрөөсгөл болно.

Тиймдээ ч Маршалын алба анх байгуулагдахдаа цөөнгүй үүрэг хүлээж байсан гэдэг. Холбооны шүүх болон конгресс, эсвэл Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхээ эдлэх байдлах хангахаас гадна  шүүхэд зарлан дуудах болон батлан даах, баривчлах, хоригдогчдыг хянах зэрэг үүргийг тус албаны маршалууд болон тэдний туслахууд хоёр зуун жил хариуцан ажиллаж байв.

XVIII, XIX зууны үед тэдний үүрэг шүүхийн байгууллагын ажилчдын цалинг тараах, шүүх ажиллагаа болон өмгөөлөгчид, шүүх төлөөлөгчид, гэрчид зарцуулах мөнгийг хариуцах үүрэг ч давхар ногдож байсан аж. Шүүх ажиллагаа болох өрөөг түрээсэлж, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхэд оролцох хүмүүсийг хөлслөх гэх мэт өнөө цагт хүний нөөц, нягтлан, няравын хариуцдаг ажлыг ч түүртэлгүй түвэггүй гүйцэтгэдэг байж. Тэдний үүрэг зөвхөн үүгээр хязгаарлагдахгүй. Хоригдлуудыг хянах, шүүх төлөөлөгчид ирсэн эсэх, гэрчүүд цагтаа ирэх эсэхийг шалгах нь мөн л тэдний үүрэгт ажлын хуваарьт бичээстэй байж.

Харин өнөө цагт тэдний үүрэг шүүхийн тогтолцоог шударга, хараат бус, аюулгүй байлгахад голчилон чиглэгдэж, шүүхийн ажилтнууд болон барилгын аюулгүй байдал, шүүх ажиллагаанд холбоотой бусад асуудлын аюулгүй байдлыг хангахаас гадна хоригдогсдыг зөөх, батлан даагчдыг харгалзах, оргодлуудыг эрэн сурвалжлах ажлыг хариуцаж байна.

“Шударга ёс, үнэнч байдал, үйлчилгээ” бол тэдний уриа. Тэдний баатарлаг туульс зэрлэг өрнөдөд амнаас ам дамжин хэлцэгдэж, хожмоо дэлгэцийн урлагт мөнхөрсөн нь ч бий. Өнөө цагт эрэлхэг баатрын элдэв төрхтэйгөөр дүрслэгдэх болсон маршалууд XIX зуунд бол Зэрлэг өрнөд гэх ойлголтоос төдийлэн хэлбийхгүй байлаа.

Үнэхээр л өрнөдийн сонирхолтой түүхийг өгүүлсэн кинонд гардаг шиг тухайн үеийн маршалууд энгэртээ таван хошуу бүхий мөнгөлөг тэмдэг хатгаж, гэмт хэрэгтнүүдийн араас мөшгиж, үргэлж ялалт байгуулдаг байж. Уран сайхны бяцхан хэтрүүүлэгтэй ч энэ бол уран зөгнөл биш бодит түүхийн уран илэрхийлэл юм.

FBI буюу мөрдөх товчоо хүчээ авсан XX зуунд зэрлэг өрнө ч номхорсноос Маршалын алба харин хүндхэн байдалд орсон байдаг. Дэлхийн нэгдүгээр дайны үед тэдний онцгой эрх уламм бүр хумигдаж, иргэдийн орон гэрийг хамгаалах төдий л болж. Энэ байдал 1950 онд шүүхийн шийдвэр хэрэгжүүлэгчдийн үүргээр солигдож, 1970-аад онд  Гэрчийг хамгаалах хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхэлснээр тэдний үнэ цэнэ дахин нэмэгдэх нь тэр.

Өдгөө шүүх засаглалын аюулгүй, хараат бус байдлыг ханган ажилладаг тус албаныхны үүрэг есдүгээр сарын 11-ний халдлагаас хойш агаар аюулгүй байдлыг ч давхар ханган ажиллахаар нэмэгдсэн байдаг. Түүнчлэн зөвхөн зэвсэгт хамгаалалт, баривчлах ажиллагаа төдийгүй маршалын туслахууд холбоо мэдээллийн технологийн аюулгүй байдлыг ч ханган ажиллаж байна.

Алдарт таван хошуу бүхий тэмдэг нь хамгийн урт настайд тооцогддог тус албаныхан өдгөө 94 маршал болон, 3953 туслахтайгаар 94 дүүрэгт үүргээ гүйцэтгэж буй. Баялаг түүхээрээ бахархдаг Америкийн маршалын албыг дэлхий нийтээр шилдэг хэмээн хүлээн зөвшөөрч, зуун дамнасан түүхээс нь суралцан, өдгөө баримталж буй зарчим, зохион байгуулалт, бүтцийг хамгийн оновчтой нь хэмээн өөрийн орны хөрсөнд нийцүүлэн буулгах нь олонтаа.

Хамгийн нэр хүндтэй маршалын албаны маршалуудыг багаар бодоход дөрвөн жил бэлтгэж, мэргэжил эзэмшүүлэн, бакалавр зэрэгтэй болсон үед л тус албанд хүлээн авах эсэх талаар хэлцдэг бол туслахууд нь Жоржиа мужийн Глинко хот дахь Холбооны хууль сахиулагчдыг бэлтгэх төвд 17 долоо хоногийн сургалтад сууж бэлтгэгддэг аж.

Виржиния мужийн Арлингтон хотноо төвтэй тус алба дуулиант 15 оргодлын жагсаалтыг гаргаж, олон нийтэд танилцуулан Холбооны мөрдөх товчооныхноос ч дутахгүй чухал үүрэгтэй хүмүүс гэдгээ харуулж байсан бол уран зохион, телевиз, кинонд дүрслэгддэг сэтгэлд хоногшсон дүрүүд Маршалын албаныхны хийж бүтээсэн бүхэн иргэдийн амьдралд ямар чухал нөлөө үзүүлснийг баталдаг.

Луйз Мастерсоны үзэглэсэн 83 номны 15-д нь Морган  Кэйн гэгч маршалын тухай өгүүлдэг бол маршал болон банк дээрэмдэгчийн хайр сэтгэлийн түүхийг өгүүлэх “Кареныг таньсан нь” зохиол мөн л тус албаны маршалуудыг магтан дуулдаг. Түүнчлэн 1958-1960-аад онд үзэгчдийг байлдан дагуулж байсан “Нэгдэн улсын маршал” цуврал, 1955-1961 онд дэлгэцнээ гарсан “Виарп Ийрпийн домог” гээд тоочвол арав гаруй цувралд онцгой үүрэгт албаныхны түүхийг өгүүлдэг. “Нэгдсэн улсын маршал Кахилл”, “Зэрлэг өрнө”, “Халловин II”, “Босуул” гээд олон арван дэлгэцийн бүтээлийг дурдаж болно. Массачусетсын эрэг орчмын нэгэн арал дээр алга болсон оргодлуудыг эрэн сурвалжлахаар очсон залуугийн түүхийг өгүүлэх “Хараагдсан арал” (2010 он) мөн л маршалын албаны хүнд бэрх, зовлон жаргалыг өөр нэгэн өнцгөөс үзэгчдэд тайлагнан харуулсан байна. Жүжигчин Леонардо де Каприо орчин цагийн маршалын түрхийг бүтээсэн нь тэр.
Урлаг төдийгүй видео тоглоомноо ч маршалын эр зоригийг харуулах нь бий. 2006 онд худалдаанд гарсан “Prey” болон энэ онд тоглоом сонирхогчдын гар дээр очсон “Prey 2”-т Килан Самуэлс маршалыг гол дүрээ болгон оруулсан байдаг.

СЭРЭЭСЭН БААТАР ТАРБОЗАВР БАТААР

Бээжингийн олимпоос алтан медаль хүртэж Монголын тамирчид нэрээ цуурайтуулахаас ч өмнө, монгол хөгжимчид урлагийн олимпын медаль хамахаас ч урьтаад дэлхийн тавцнаа хүч сорьсон монгол тодотголтнууд бол музейн үзмэрүүд. Бүр 1997 онд хилийн дээс давж, уригдаж залагдан Өмнөд Солонгосыг зорьсон музейн үзмэрүүд эх орондоо эргэн залраагүй гэх мэдээллийг эх сурвалжууд дуулгадаг. Тэгэхээр нас нэмэх тусам үнэ цэнэ нь өсдөг хүн төрөлхтний хуулиас хөндлөн онцлогтой түүхийн дурсгалт зүйлс шилжилтийн үе, ганзагын наймаачидтай зэрэгцээд л гадаад, дотоодоор “аялсан” байх нь. Тэр хэрээр эртний эдлэлийн гэх шинэ бөгөөд ашиг өндөртэй, хууль зөрчиж, нэг хэсэг иргэдийн бус нийт ард түмний эрх ашгийг хохироодог “даяаршлагдсан” зах зээлийн хонжоо хайгчдын сонирхлыг татах болж. Хараа хяналт султайн дээр баялаг түүхийн үнэт дурсгалаар арвин манай орны байдал тэдэнд бэлэн хоол мэт санагдсан нь гарцаагүй. Тиймдээ ч бид тэр бүр хаалгыг нь татдаггүй атал гаднынхан манай орны музейн үйл ажиллагаа, үзмэрүүдэд анхаарал хандуулах нь их. 
Энэ оны эхээр хуучнаар БСШУЯ музейн үзмэрүүдийн цахим каталоги гаргаснаа танилцуулж байхад, түүнээс даруй хоёр жилийн өмнө Олон улсын музейн шилдэг бүтээлийн санд манай музейн үзмэрүүд тавигдсан байх юм. Ази, Европын музейн сүлжээ олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлсэн “Виртуал цуглуулга” төслийн хүрээнд эл санг байгуулсан бөгөөд манай Үндэсний музей, Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музей, Театрын музей, Чойжин ламын музей, Уран зургийн галерейн 58 бүтээл цахим музейн сан хөмрөгт багтжээ.
Түүнчлэн 2009 оноос эхлэн Америкийн хотуудаар хоёр жил аялсан “Чингис хаан” үзэсгэлэнгийн үзмэрүүдийг манай орны музейн үзмэрүүд төдийгүй Хьюстоны байгалийн шинжлэлийн музей, Вахид Корос, Готуако, Шин Шуань зэрэг хувь хүмүүсийн цуглуулгаас бүрдүүлсэн байх юм. XI-XX зууны эд өлгийн зүйлс багтсан музейн үзмэрүүд дунд В.Корост хадгалагдаж буй Юанийн үеийн төгрөг хэлбэртэй пайз, Сан Францискогийн иргэн Шуй Шуанийн цуглуулгаас түр авсан Их Юанийн үеийн хүрэл зоос болон хүрэл тамга байсан гэх. Дэлхийн талыг эзэлж явсан монголчууд хэдэн зуугаар нь цутган хэрэглэж байсан зоосоо харийн нутагт үлдээсэн байлаа гэхэд, өнөөгийнх шиг толгойтой бүхэн хэрэглэдэггүй байсан үеийн тамга хэрхэн харийн хүний цуглуулгыг чимэх болов гэдэг нь бас л анхаарч үзүүштэй асуудал. “Чингис хаан” гэх урт удаан настай тойрон аялагч үзэсгэлэнгийн үзмэрүүд дэх ховор сонин бүрэлдэхүүнийг харийнхны өврөөс найр тавин байж түрээсэлсэн явдал хачин жигтэй хар төрүүлнэ. 
Гэсэн ч энэ бүхнийг өнгөрөгч хаврын хавсаргатай хамт өрнөсөн Тарбозавр батаарын дуулиан өрнөхөөс өмнө анзаарах, анхаарах сөхөөтэй хүн бараг л байсангүй. Өлгий нутгаас минь олдсон үлэг гүрвэлийн яс хүний нутагт дамын наймаанд үнэ хаялцуулан худалдагдах гэж байна гэсэн мэдээлэл хэвлэлийнхний чихийг сортойлгож, тэр дагуу хүчний байгууллагынхнаас улсын Ерөнхийлөгч хүртэл хэлж ярьж, тэмцэж зүтгэж явсны хүчинд өөрийгөө ашгийн төлөө ажилладаг палентологич хэмээн тодорхойлох үлэг гүрвэл, өндөгний наймаачин Эрик Прокович гэгч этгээдийн гараар орж, хил дамнан “зугаалсныг” тогтоосон. 
Монголын цагдаагийн байгууллагын ажилтнуудын шуурхай ажиллаж, илрүүлсэн баримт нотолгоог үндэслэн Эрик Прокопиг өнгөрөгч аравдугаар сард баривчилж, Монгол болон Хятадаас хууль бусаар үлэг гүрвэлийн яс хил давуулан наймаалсан хэрэгт буруутгасан юм. Харин тарбозавр батаарыг эх оронд нь илгээх эсэх асуудал шүүхийн шийдвэрээс хамаарах юм. 
Нью-Йорк хотын дүүргийн шүүхэд аравдугаар сарын 24-нд болсон анхан шатны шүүхээр Эрик Прокопиг гурван зүйл ангиар ялласан байна. Түүнийг хулгайлагдсан түүх дурсгалын үнэт өвийг хадгалж, хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн зүйл ангиар таван жил, Америкийн хилээр хориотой зүйл нэвтрүүлснийх нь төлөө 20 жил, хулгайлагдсан үнэт зүйл худалдсаных нь төлөө 10 жил хорих, 250 000 доллараар торгох ял төлөвлөөд байсан аж. 
Харин палентологичийн өмгөөлөгч хуулиндаа түүх дурсгалын өвөө худалдан борлуулахыг хориглосон байдаг атал Байгалийн түүхийн музейдээ үлэг гүрвэлийн яс зарж байдаг нь Монгол улсад хууль хэрэгждэггүй, баталсан хууль тогтоомжийн хувьд ч эргэлзээтэй хэмээн сануулж, тэр ч байтугай тарбозавр батаарыг Монгол руу буцаах шаардлагагүй хэмээн үзэж буйгаа ч мэдэгдээд амжсан юм. Хэдийгээр дэлхийн олон орны эрдэмтэд энэ төрлийн үлэг гүрвэлийн олдвор Монголоос өөр улсын нутаг дэвсгэрээс олддоггүйг батлаад байгаа боловч шүүхийн эцсийн шийдвэрээс батаарыг эх нутагт нь буцаах эсэх асуудал хамаарах юм. 
Гэхдээ Монголын төдийгүй дэлхийн эрдэмтэн судлаачид, эртний эдлэлийн наймаачдын чихийг сортойлгосон эл дуулиан хэд хэдэн эерэг үр дүн үзүүлээд амжсан. Музейн үзмэр, түүхийн дурсгалт зүйлсийн талаар бараг л мартаад байсан иргэд, холбогдох албан тушаалтнуудыг тархин дундуур татаад авсан дуулианы ачаар музейгээс бараг өдөр бүр алдагддаг хэний ч сонорт хүрэлгүй хийсэн замхардаг байсан мэдээлэл тухай бүртээ хэвлэлийн хуудаснаа гарч, олныг анхаарлыг мартагдаж орхигдсон салбар руу эргүүлж дөнгөсөн. 
Зөвхөн музейн үзмэрүүдийг чимээгүй алга болдог асуудал төдийгүй хадгалалт хамгаалалт, музейн байрны чанарын асуудал ч үүнтэй зэрэгцэн сөхөгдөж эхэлсэн. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрынхан нийслэлийн 15, орон нутгийн 21 музейд шалгалт хийж, Үндэсний болон Монгол цэргийн музей л зориулалтын байранд үйл ажиллагаа явуулж байгааг тогтоолоо. Ингээд МАН-д алдсан Лениний музей тэргүүтэй музейн зориулалттай хэрнээ өөр зорилгоор ашиглаж буй барилгуудыг нэхэх, шинээр музей барьж байгуулах гээд энэ салбарыг тойрсон түмэн сэдэв ар араасаа сөхөгдлөө. Бүр XXI зуун гарсаар нэг арваныг ардаа үдчихээд байхад цэвэр усны шугамд холбогдоогүй Богд хааны ордон музей, Эрдэнэ зуу музейн асуудлыг сөхөж эхлэх нь тэр.  
Тарбозаврыг эх орондоо эргэн авчрах үед хаана хадгалж хамгаалах талаар асуудал хэлцэгдэж, үлэг гүрвэлийн музейтэй болох талаар яригдаж эхэлсэн тухай ч яамны сайд нь ярилцлагадаа “Харин Тарбозавр Батаарын асуудлыг сөхөснөөр музейтэй болох тухай ч ярьж байгаа. Саалиа бэлдэхээс саваа бэлд гэгчээр үлэг гүрвэлийн араг ясыг Монголд авчрахад байр, савны асуудлыг шийдчих болов уу гэж найдаж байна” хэмээн дурдсан байх юм. 
Юутай ч ул болон мартагдаж орхисон салбарыг сануулж, үүх түүх, үнэт өвөө хайрлан хамгаалахыг анхааруулан сэрээсэн баатар нь тарбозавр батаар болж таарах нь. 

Wednesday, February 13, 2013

Гэрийн ажил VS Секс


Зөвхөн нүүдэлчид гэлтгүй аль ч соёлын уламжлалд гэрийн дотоод ажилд эрчүүд төдийлэн оролцдоггүй байж. Амьдралын эл хэв маяг энэ цагт эвдэгдэж, орчин цагийн гэр бүлийн олонх нь хоол, угаалга, цэвэрлэгээ хийх гээд гэрийн дотоод ажлыг хамжин хийх болсон. Хачирхалтай нь эл өөрчлөлт эрчүүдийн бэлгийн амьдралд сөргөөр нөлөөлдөг болохыг эрдэмтэд саяхан баталжээ. 

Хуучны бүдүүлэг уламжлал шиг санагдаж болох боловч эрт цагийн амьдралын хэв маягийг өнөө хэр хадгалж, эр хүнийг гэрийн аар саар ажилд хутгалдуулахаас татгалздаг гэр бүлийн сексийн амьдрал гэрийн ажлаа хамждаг хосуудынхаас хэд дахин илүү идэвхтэй байдаг гэнэ.
Америкийн Вашингтоны их сургуулийн социологчдын баг гэрийн ажил хосуудын сексийн амьдралд нөлөөлдөг эсэх талаар судалгаа хийжээ. Тэд хосуудын анх хэрхэн гэрлэсэн болон өдгөө гэрийн дотоод ажлын хуваарилалт нь ямар байдаг, өрхийн тэргүүн хоол, цэвэрлэгээ хийх зэрэг ажилд оролцдог эсэх гээд олон хүчин зүйлийг тусган, дүгнэлт гаргасан бөгөөд судалгааны үр дүн цөөнгүй хүнийг гайхашруулсан байна.
Тэд бүр судалгаанд оролцогчдыг санал асуулга, ярилцлагын үеэр өрхийн тэргүүнийг гэрийн ажилд оролцуулахгүй байлган туршиж үзсэн байна. Халамжтай нөхөртэй хосууд судалгаанд хамрагдахаас өмнө сард 5 удаа загас наадуулдаг байсан хэмээн мэдэгджээ. Харин судалгааны үеэр эмэгтэйчүүдийн ажилд оролцохоо больсноор эрчүүдийн бэлгийн идэвх 1.6 дахин нэмэгдсэн байх юм. Гэхдээ энэ нь эрчүүд гэр орны ажилд огт оролцохгүй байснаар хосуудын бэлгийн амьдрал сайжирна гэж ойлгож болохгүй. Эхнэр нь гэрийн дотоод ажил төдийгүй төлбөр тооцоо хийх, машинаа засуулах гээд эрчүүдийн үүрэх ёстой хариуцлагыг ч нуруундаа үүрдэг хосуудын бэлгийн амьдрал харьцангуй идэвхгүй байдаг болох нь судалгаагаар тогтоогджээ. Тэдний сард хийдэг сексийн тоо гадаад асуудлыг өрхийн тэргүүн хариуцаж, дотоод ажлыг эхнэр нь хийдэг хосуудынхаас 0.7 дахин бага байна.
Түүнчлэн уламжлалт ёс жаягийг үгүйсгэж, эрчүүдийн гэр ажилд туслуулдаг гэр бүл сард 4.85 удаа секс хийдэг бол эхнэрийнхээ хийх ёстой бүхий л ажлыг ганцаар хийдэг гэр бүл сард ердөө 3.3 удаа хурьцал үйлддэг байна.
Харин өрхийн тэргүүн эрчүүдийн хариуцах ёстой ажлаа гүйцэтгэдэг гэр бүл сард 4.7 удаа бэлгийн ажил хийдэг бол нөхрийнхөө өмнүүр орж бүхий л ажлыг хийдэг хосууд сард 4 удаа л секс хийдэг аж.
Хосууд долоо хоногт дунджаар 34 цагийг гэрийн ажилд зарцуулдаг. Үнэндээ түүний тал нь буюу 17 цаг нь эрчүүдийн хийх ёстой ажилд зарцуулагддаг. Таван хос тутмын нэг нь нөхрийгөө гэрийн ажилд туслуулдаг байхад судалгаанд оролцсон хосуудын талаас илүү хувь нь эрчүүд өөрсдийн хийх ёстой ажлыг гүйцэтгэдэг.
Гэхдээ энэ тал дээр бүр огт өөр үр дүн гаргасан судалгаа ч байдаг. 4500 хосын дунд явуулсан судалгааныхаа эцэст Үндэсний гэр бүл судлалын төвийнхөн нөхөр нь гэр орны ажилд оролцох тусам бэлгийн идэвх сайжирдаг гэсэн дүгнэлт гаргасан байх юм. Гэхдээ эл дүгнэлт “Америкийн социологийн тойм” судалгааг хийсэн Жули Брайнсын хийсэн дүгнэлттэй нийцэхгүй л болов уу. Түүний ахалсан судалгааны багийнхан гэрийн ажлаа хамтарч хийх нь гэр бүлийн бусад асуудалд эерэг сөрөг аль ч талаар нөлөөлөхгүй гэнэ.
Брайнсын таамаглаж буйгаар секс болон гэрийн ажил нь ямар нэг учир байдлаар бие биедээ нөлөөлөхгүй. Энэ нь зөвхөн тухайн гэр бүлийн гишүүдийн байр суурь, үзэл бодлоос л шалтгаалах гэнэ. Хүйсийн тэгш эрхтэй холбоотой асуудлаас үл хамаарч сексийн тухай баримтлал олон зуун жилийн турш мөрдөгдөж ирсэн тэр хэвээр орших болно хэмээн тэр таамаглалаа тайлбарласан байна.
Харин гэр бүлийн гишүүдийн үүрэх ёстой хамгийн чухал хариуцлагын талаар судалгаанд хэрхэн тусгагдсан юм бол. Судалгаанаас харахад хүүхэд асрах нь гэрийн аар саар ажилд хамаарахгүй аж. Ихэвчлэн эмэгтэйчүүд энэ үүргийг хариуцдаг хэдий ч сүүлийн үед хүүхэд асрах ажилд оролцох эрчүүдийн оролцоо эрс нэмэгдсэн. Тоон үзүүлэлт гэр бүлийн гишүүдийн хэн нь хүүхэд харах нь хосуудын харилцаанд нөлөөлдөггүй болохыг баталжээ. Мэдээж Брайнсын өгүүлсэнчлэн хүүхдээ хардаг нөхрүүд бэлгийн ажилдаа илүү идэвхтэй гэж дүгнэх аргагүй.
Үндэсний статистикийн төвийн 1992-1994 онд хийсэн судалгаанаас харахад тухайн үед гэрийн ажлын хуваарилалт хосуудын бэлгийн амьдралд нөлөөлдөггүй байсан бол орчин цагт энэ хамаарал өөрчлөгдсөн байх юм. Судлаач Брайнс ч үүнийг хүлээн зөвшөөрч буй. Өнгөрсөн 18 жилийн хугацаанд өөрчлөгдсөн бас нэг зүйл бол аавууд хүүхдүүдээ асрах ажилд илүү оролцох болсон явдал. Энэ нь орчин цагийн гэр бүлд байх ёстой хэвийн үзэгдэл мэт болтлоо өөрчлөгдсөн байх юм.
Вашингтоны их сургуулийн эрдэмтдийн судалгааны дүн цөөнгүй эрчүүдэд таалагдаж байгаа нь гарцаагүй. Харин тэдэнд хандаж судлаач Брайнс “Судалгааны үр дүнг харчихаад гэртээ хөл жийн суух гэх хэрэггүй. Хэрэв хоол хийх, гэр цэвэрлэх ажлаас хол байх нь бидний харилцаанд эергээр нөлөөлнө хэмээн ажлаас зугтах гэж байгаа бол үүний үр дүнд багагүй төлөөс төлж мэднэ” хэмээн сануулжээ.
Мэдээж сексийн харилцаа сайхан байна гэдэг бүх асуудлыг шийднэ гэсэн үг биш. Түүнчлэн өөр нэг судалгаа оройн хоолыг халуун ам бүлээрээ ширээ тойрон идэхийг төдийлэн чухалчилдаггүй гэр бүлийн харилцаанд зөрчил маргаан их байдаг аж. Мөн гэрийн ажлаас зугтдаг нөхөртэй хосуудын харилцаанд ч ийм сөрөг үр дүн ажиглагддаг. Мэдээж тэр хэрээр сексийн харилцаанд нь нөхрийн залхуу хойрго байдал сөргөөр нөлөөлдөг гэнэ.