Марк Спитц: Би 14 жилийн хугацаанд 42.000 км сэлжээ

Хэдийгээр зодог тайлсан ч спорт сонирхогчид түүний талаар өдгөө ч ярилцсаар л байдаг. Мюнхен хотноо 1972 онд болсон Олимпын наадмын үеэр долоон ч алтан медаль хүртсэн домогт тамирчин бол Марк Спитц. Түүнтэй энэ сард эхлэн Лондоны Олимпын тухай ярилцахаар Пирс Морган нэвтрүүлэгтээ урьжээ. 

-Олимпын жинхэнэ домог бол яах аргагүй Маръ Спитц. Багагүй хугацааны өмнө Майкл Пелпс усан сан рүү үсэрч, харин Спитц сэлэлтээр дээд амжилтын номонд нэрээ мөнхөлж байсан. Түүхэнд бичигдэн үлдсэн Мюнхений Олимпоос хойш 40 жил өнгөрчээ. Тэрбээр энэ удаад Америкийн баатар ямар байсныг эргэн сануулахаар ирээд байна. 
Марк Спитц студид маань тавтай морил. 
-Тун тааламжтай байна.
-Америкийн шүтээн байх ямар вэ? 
-Хэн ч биш байхаас бол хамаагүй дээр шүү. (инээв)
Мэдээж би тус наадмын үеэр ямар нэг амжилт гаргах байх итгэж найдаж байсан. Гэхдээ энэ бүр хүмүүсийн онцгой нэгэн гэж үзэх хүртэл шат ахина гэж төсөөлөөгүй.
-Би тэр үеийг их тод санаж байна. Тухайн үед би долоон настай байлаа. Зурагтаар үзсэн анхны Олимпын наадам минь тул их л сонирхож билээ. Миний хамгийн тод санаж байгаа зүйл бол тэр наадмаар та яг л загас шиг сэлж байсан. Ус руу үсрэх бүртээ та бусад оролцогчдыг хол хаяж байлаа. Бас оролцогчдоос хамгийн булчинлаг, хүдэр биетэй нь байсан. 
-Дасгалжуулагч маань надад “Чи америк залуу ямар байдгийг тэдэнд харуулах хэрэгтэй. Тиймээс биеийн галбиртаа ч анхаарал тавь” гэж хэлсэн юм. Тэгээд л булчингаа хөгжүүлсэн хэрэг. Түүний тулд хагас жил орчим тасралтгүй зөвхөн булчингаа хөгжүүлэх гэж бэлтгэл хийсэн дээ. Сорилд орох үеэр оролцогчид бүгд л миний булчингийн талаар ярилцаж байсан. Харин би тэднийг харчихаад “Тэд ийм бие хаатай байж хэрхэн өрсөлдөх гэж байгаа юм бол доо” гэж бодож билээ.
Үдэш нь усан санд бэлтгэл хийхээр очтол Оросын тамирчид бас ирсэн байв. Тэд надаас “Булчин чинь сэлэхэд саад болдоггүй юм уу” гэж асуусан. Тэгэхэд нь би “Харин ч ус зүсэхэд дөхөм болдог” гэлээ. Дараа жил нь Оросын эрэгтэй усанд сэлэгчид бүгд л булчингаа хөгжүүлсэн дээ. (инээв) Усанд сэлэхэд биеийн галбир ч нөлөөтэй. Тиймээс ч би амжилт гаргасан.
-Нэг наадмаас долоон алтан медаль авсан хүн ховор. Тэр наадмын талаар хамгийн тод үлдсэн дурсамж бий юү. Өмнөх наадмуудад та тийм амжилт гаргаж чадаагүй болохоор тус наадамд илүү шаргуу бэлтгэсэн хэрэг үү? 
-Тийм ээ.
-Тэр тухайгаа яриач. 
-Мексикт 1968 онд болсон Олимп миний хувьд их хүн байсан. Би цөөнгүй медаль хүртэнэ гэж найдаж байлаа. Гэтэл би хоёр алт, нэг мөнгө, нэг хүрэл медаль хүртсэн.
Тиймээс дараа жил нь өөрийн чадах бүхнээ гаргахад л хамаг анхаарлаа хандуулж, шаргуу бэлтгэл хийсэн. Наадмаас жилийн өмнө би Техас, Хюстонд болсон уралдаанд оролцож, гурван ч дээд амжилт эвдсэн. Тэгээд дасгалжуулагч маань ч намайг зоригжуулж би зөвхөн урагшаа, амжилт гаргахын төлөө л тэмүүлж байлаа.
-Долоо дахь медалиа зүүчихээд зогсож байхад юу бодогдож байсан бэ? 
-Энэ бүхэн дууссанд баяртай байсан. (инээв)
-Мэдээж ядарч туйлдсан байсан байх. 
-Үнэхээр хүч тамир барагдсан байсан шүү. Усан сэлэлтийн төрлүүд долоо хоног тасралтгүй үргэлжилсэн. Би 13 төрлөөр оролцсон юм. Тиймээс өдөр бүр сэлж байлаа.
100 метрийн чөлөөт сэлэлт миний оролцох сүүлчийн төрөл байлаа. Би тухайн үед бас нэг амжилт гаргана гэж таамаглах ч үгүй байв. Тэгээд л сүүлчийн медалиа авахад хий нь гарсан бөмбөг шиг л болсон. Тэгээд л энэ бүхэн дууссанд бурхандаа талархъя гэж бодогдож билээ.
-Олимпын аварга болоход хамгийн чухал нөлөөтэй хүчин зүйл нь таны бодлоор юу вэ? 
-Дасгалжуулагч. Бас гэр бүлийн дэмжлэг ч чухал нөлөөтэй. Бэлтгэлээ базааж байхад минь олон гайхалтай тамирчид надад үүнийг ойлгуулсан даа. Гэр бүлийнхэн маань намайг дагаад л нэг хотоос нөгөө рүү нүүдэг байлаа.
-Танай гэрийнхэн таны бага байхдаа тэнгис рүү гүйчихдэг жаал байсан гэж дурсдаг. 
-Үгүй дээ, би тэнгис рүү гүйдэг байгаагүй. Би 14 жил усанд сэлэхдээ 42.000 км туулсан байна. (инээв) Долоон алтан медалийн эзэн болжээ.
-Та тийм урт зам туулсанаа хэрхэн мэдсэн бэ? 
-Тоцоолж гаргасан. Гэхдээ надтай адил хол зам туулсан олон тамирчин бий. Харин юу намайг аварга болгосон бэ гэхээр…
-Юу таныг бусдаас онцгой болгосон юм бэ? 
-Би угаас ялагдах дургүй. Анх 400 метрийн чөлөөт сэлэлтийн төрлөөр дээд амжилт тогтоож байсныг минь хүмүүс тэр бүр мэддэггүй. Би Дон Шолландер гэдэг тамирчинтай өрсөлдөж байлаа. Тэгээд л түүний тогтоосон дээд амжилтыг эвдсэн дээ.
-Таныг дэлхийн дээд амжилтыг 33 удаа эвдсэн гэж сонсож байсан. 
-Тийм ээ. Яг тоолсон бол дахин хоёр амжилт ч нэмэгдэх байсан. Учир нь өрсөлдөгч маань надтай нэгэн зэрэг сэлсэн байсан. Би одоо ч миний амжилтыг эвдсэн гэдэгт нь итгэдэггүй юм.
-Тэгэхээр та уг нь 35 удаа дээд амжилт тогтоосон байх нь ээ? 
-Тийм ээ. Гэхдээ надаас өөр хэн тоолох вэ дээ. (инээв)
-Буруу тооцоолсон нь таныг одоо ч шаналгадаг байх нь ээ?  
-Мэдэхгүй юм даа. Би 2000 оны наадмыг үзсэн. Тухайн үед хэвлэлийн бага хурлын үеэр нэгэн сэтгүүлч “Таны хамгийн сайхан аялал юу байв” гэж асууж байсан. Харин би “Долоон медаль хүртсэн нь гэвэл ямар санагдаж байна вэ” гэтэл сэтгүүлч “Би тэр үеийг гэж бодохгүй байна” гэх нь тэр. Тэгэхээр нь би “Тэгвэл ямар үе байж таарах нь вэ” гэж асуутал тэнд цугласан хүн бүр үг хэлж чадаагүй.
-Та одоо сэлж байгаа юу? 
-Долоо хоногт хоёр удаа сэлж байгаа. Өдөрт 45 минутаас нэг цаг хүртэл алхдаг. Биеийн галбираа алдахгүйг хичээдэг юм.
-Та сайхан харагдаж байна шүү дээ. Одоо хэдэн настай билээ?
-62.
-Гэтэл надаас ч сайхан харагдаж байна. 
-Би тэгж бодохгүй байна.
-Би бас сэлэх гэж оролддог. Гэхдээ тантай адилхан хурдалж чадахгүй байх. Та сэлэх хурдаа хэмжиж үзэв үү, ойрд? 
-Тэгвэл алдаа болно доо.
-Та хожигдож байв уу? 
-Миний хүч тамир харьсан. Та яг ямар утгаар асууж байна вэ?
-Өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд уралдаанд сүүл мушгисан тохиолдол бий юү? 
-Байхгүй ээ.  (инээв)