Monday, October 11, 2010

Ж.К.Роулин: Мөнгөний надад өгсөн хамгийн сайхан зүйл нь эрх чөлөө


Арав хүрэхгүй жилийн хугацаанд Лондоны нэгэн жижиг компанийн нарийн бичгээс тэрбумтан болтлоо дэвшсэн хүн бол Жоан Роулин. Дэлхийн сая сая уншигчдыг байлдан дагуулсан түүний “Харри Поттер” хэмээх долоон цуврал дэлхийн 200 гаруй оронд 69 хэлээр хэвлэгдэж, 400 сая гаруй хувь борлогдсон байдаг. “Харри Поттер ба Үхлийн тахил” хэмээх сүүлийн боть 2007 оны долдугаар сард худалдаанд гарсан нь бүх цаг үеийн ном товхимлоос богино хугацаанд хамгийн олон хувь зарагдсан номоор шалгарч, бас нэгэн дээд амжилтыг эвджээ. Эл бүтээл 24 цагийн дотор 8.3 сая хувь зарагдсан гэдэг.
Жоаны гаргасан амжилтыг үүгээр төгсгөл болсон гэвэл эндүүрэл. 2001 оноос түүний зохиосон шидтэний ертөнцийн түүх дэлгэцнээ амилж, кино сонирхогчдыг байлдан дагуулаад буй. Түүний шүтэн бишрэгчид жил бүр Харри Поттерийн адал явдлыг сонирхохоор кино театрт цугладаг гэхэд хилсдэхгүй. Шинжээчдийн дүгнэж байгаагаар Холливудын түүхэн дэх цуврал бүтээлүүдээс хамгийн их орлого олсон нь хатагтай Роулиний зохиолоор хийсэн кино бөгөөд нийтдээ 5.3 тэрбум долларын ашиг олсон хэмээн тооцоолсон удаатай.
Саяхны дуулиан гэвэл Флорида мужийн Орландо хот дахь “Universal” компанийн хүрээлэнд “Харри Поттер”-ийн парк байгуулагдсан явдал. Өнгөрөгч зун нээлтээ хийсэн “Харри Поттерийн шидтэний ертөнц” нэртэй тус паркад фэнүүд нь зочилж, Хогвартсын сургууль дээгүүр нисэж, луугийн дайралтыг нүдээр харж, шоколадан мэлхий цуглуулж болох гэнэ.
Хүүхдүүд төдийгүй насанд хүрэгчид ч зохиолд нь шимтэж, бүр төгсгөлийн үгийг нь унших хүртлээ улайрдаг тул Жоанаас илүү сайн зохиолч одоогоор алга гэвэл гайхаж, мэтгэх хүн гарахгүй биз. Тэрбээр алдарт цувралынхаа төгсгөлийг бичсэн Шотландын Эдинбург дэх гэртээ Опраг урьж, алдар хүнд, гэрлэлт, Харри Поттерийн цувралыг үргэлжлүүлэх эсэх тухай сонирхолтой яриа өрнүүлжээ.

Нүд салгахын аргагүй сонирхолтой зохион бичихсэн гэсэн хүсэл Жоаныг бүр бага байхаас л дагадаж байж. Гэвч тэр чухам ямар төрлийн зохиол бичихээ ч ололгүй олон жил төөрч будилж явсан байдаг. Шидтэн гэдгээ, шидтэний сургуульд сурах гэж буйгаа өөрөө ч мэдэлгүй явах жаалхүүд тохиолдсон адал явдлын тухай зохиол бичих санаа түүнийг Манчестерээс Лондон хүрэх галт тэргэнд явахад төрсөн гэдэг. Энэ үед Жоан 25 настай байж. Төд удалгүй Харри Поттер хэмээх адтай жаалын адал явдал, Хогвартсын сургуульд болох жигтэй үйл явдлын тухай бодол ар араасаа хөврөн гарсан гэдэг. Гэхдээ түүнд тодорхой зорилго төрөөгүй л байв. Энэ тухайгаа “Сэтгэл хөдлөм зохиол болох нь дээ гэх бодол надад огт төрж байгаагүй. Зүгээр л санаагаа зохиол болгон буулгах нь надад сайхан санагддаг учраас “Харри Поттер”-ийг бичсэн. Би хүүхдүүдэд зориулан ном бичье гэж ч төлөвлөөгүй. Тодорхой насныханд ч эл бүтээлээ зориулаагүй. Миний хийж байсан цорын ганц зүйл бол толгойд буусан санаагаа цаасанд буулгах” гэжээ. “Харри Поттер ба шидтэний чулуу” эхний ботиор уншигчид эгэл жилийн хүмүүсийн дунд аж төрөх эгэл бус хүүтэй танилцсан. Тэр шидтэнүүдийн ертөнцийн домог байсан аж.
Түүх “Нэг л өдөр хүүхэд бүр өөрийн жинхэнэ хувь заяагаа олох болно” хэмээн эхэлдэг. Үнэндээ дэлхий дээрх хүүхэд бүр хувь заяагаа олж чадах эсэхийг Жоан урьдчилан таамаглах боломжгүй. Гэхдээ л тэр ингэж бичсэн. Харин үүнийгээ “Тухайн үед би өөрөө бодож, шийдээд бичиж байгаа биш өөр хэн нэгэн чихэнд минь шивнэн хэлж байх шиг л санагдсан. Тиймээс зохиол бичих тийм ч хэцүү байгаагүй. Энэ номыг бүтээхэд хамгийн хэцүү хэсэг нь хэвлүүлэх л байсан. Хэвлэгдэж чадах юм бол амжилт олно гэдгийг нь би таамаглаж байлаа” хэмээн тайлбарласан. Анхны тэрбумтан зохиолч гэдгээрээ танигдахаас өмнө тэрбээр ердийн л өрх толгойлсон Жо байсан. Өөрийн гэсэн гэр оронгүй хүмүүсийг британичууд нэн ядууд тооцдог. Жо тэдний л нэг байж. Амьдрахын төлөө асар хүнд ачааг нуруундаа үүрэн зүтгэсээр л байж. Өнөөдөр бол тэр санхүүгийн ямар ч асуудалд санаа зовохоо больсон. Жоан “Мөнгөний надад өгсөн хамгийн сайхан зүйл нь эрх чөлөө. Юунд ч санаа зовохгүй тайван амьдрах эрх чөлөөг надад олгосон. Британийн ядуусын тоонд орсон л бол ямар нэгэн зүйлд сэтгэл зовохгүй байх жаргалыг та хэзээ ч амсахгүй. Бүр хэзээ ч шүү” гэлээ.
Гэнэтхэн л бэлжсэн нь Жог цочирдуулж, тэр өнөөг хэр шинэ байдалдаа дасан зохицож чадахгүй л байгаа аж. Хэдийгээр түүний амжилт өсөж, хөгжих боломж олгосон боловч нөгөөтэйгүүр эд хөрөнга, алдар нэр нь бие хамгаалагч хамгаалагч хөлслөхөөс аргагүй аюулыг дагуулж. Энэ тухайд тэр “Зохиолчдын хэн нь ч “Хэрэв би итгэмээргүй амжилт гаргавал папараццичид миний араас дагаж, далайн эрэг дээрх усны хувцастай дүрийг минь дурандаа буулгахаар улайрна. Энэ бол сая жилд нэг удаа тохиох боломж” гэж боддоггүй. Тиймээс сэтгэл санааны хувьд бэлтгэлгүй байсан би одоо ч энэ байдалдаа дасахгүй, сэтгэл түгшсээр л байна” гэсэн.
“Харри Поттер” шуугиан тарьж эхлэх үед Жод “Битлз”-ийн нэгэн гишүүн болчихсон мэт сэтгэгдэл төрснөө дурсаж “Тэд дөрвүүлээ байсан бол би цор ганцаар. Тэд олны анхаарлыг бие бие рүүгээ хандуулах гэх мэт арга заль хэрэглэж болно. Харин надад тийм боломж ч байхгүй. Энэ дарамт намайг галзууруулах шахдаг байлаа” гэжээ. Хэдийгээр тэр зохиолоо амжилт олж, хэвлэлийнхэн зөвхөн “Харри Поттер”-ийн талаар л нийтэлж эхэлнэ гэдгийг таамаглаж байсан боловч “Цохнууд” шиг дэлхий нийтийн анхаарлын төвд орж, номтойгоо хамт Америкийг тойрон аялна гэж бодоогүй аж. Номын ачаар л тэр барааг нь хараад л орилолдож, хашгирах фэнүүд, гарын үсгийг нь авахыг гэж зүтгэх хүмүүсийн дунд орох ямар байдгийг биеэр мэдэрч. Тэр бүр шинэ номоо худалдаанд гаргамагц өдөрт 2000 номонд гарын үсэг зурдаг байж. Гэхдээ гарын үсэг зураг ажил ингээд л дуусчихгүй. Тоо нь цөөрснөөс цаашгүй. Магадгүй түүнийг насан өөд болтол үргэлжлэх ажлын эх ч байж мэднэ.
Жо хэдэн сая шүтэн бишрэгчтэй болсны зэрэгцээ бас түүнээс дутахгүй олон шүүмжлэгчтэй ч болсон байна. Тэдний олонх нь “Харри Поттер” зохиол хүүхдүүдийг хар бараан зүйлд хэтэрхий уруу татаж байна гэж үздэг. Энэ нь сүсэг бишрэлтэй шууд холбоотой. Гэхдээ тэр шашны талаар огтхон ч бодолгүй зохиолоо бичсэнээ “Би зохиолоороо хэнийг ч юунд ч итгүүлэх гээгүй. Цөөнгүй христийн шашинтнууд зохиолд маань дүрслэгддэг шүү дээ” гэж сануулахаа ч мартсангүй.
Жо бусдын л адил хүүхэд байсан, бас хүүхэдтэй учир эцэг эхчүүдийн хүүхдийнхээ хүмүүжилд санаа зовж байгааг ойлгож байгаа гэсэн. Гэхдээ шидтэн, илбэ шидийн ертөнцөөс үүрд нууж чадахгүй гэдгийг нь анхааруулахаа ч мартсангүй. Түүний бодлоор хэдэн зууны дараа ч ил шидийн гайхам түүхийг өгүүлэх элдэв үлгэр домог яригдаж, зохиол бичигдсээр байх гэнэ. Шидийн ертөнц хүмүүсийн сонирхлыг татах увдистай учир. Тэр “Би илбэ шидийг байдаг гэж үнэн голоосоо итгэдэг хүн биш. Гэхдээ бидэнд өөрсдийн хувь заяа, дэлхий ертөнцийн өнгө төрхийг өөрчлөх хүч байгаа гэдэгт итгэдэг” гэв.
Жогийн тэр бүр нийтэд дэлгэдэггүй сэдэв бол түүний анхны гэрлэлт. Тэр дэлхийн хамгийн баян бүсгүйчүүдийн нэг болохоосоо өмнө орчин үеийн дундаж амьдартай залуусын адил байж. Лондоны нэгэн компанид нарийн бичгээр ажиллаж байсан тэрбээр ээжийгээ өөд болоход Португали руу нүүжээ. Тэндээ нөхөртэйгөө танилцаж гэрлэн, удалгүй том охин Жэссикагаа төрүүлжээ. Харамсалтай нь түүний амьдралын зам тийм ч дардан байсангүй. Нөхрөөсөө салсан Жо охиноо аван Шотланд руу нүүв. Өөрийнх нь тодорхойлсноор түүний анхны гэрлэлт богинохон атлаа аюултай байж. Өнгөрсөн бүхнээ эргээд дурсахдаа тэр “Зөн совин минь намайг хөтөлсөн. Явах цаг болсныг мэдэрмэгцээ л би түүнийг орхин одсон” хэмээн дурссан. Анхны гэрлэлт нь бүтэлгүйтсэний дараа тэр их зүйлийг эргэцүүлэн бодсон гэдэг. Өөрийнхөө тухай болон бүх зүйл яагаад буруу тийш эргэснийг долоон жил тунгаасны эцэст тэр тохирсон хүнтэйгэээ учирчээ.
Ирээдүйн ханьтайгаа танилцахаас ердөө л долоо хоногийн өмнө дотнын найз нь түүнээс “Эр хүнийг ямар байгаасай гэж боддог вэ” гэж асуусан байна. Харин тэр “Ухаалаг, шударга, цайлган, мэдрэмжтэй” хэмээн хариултал найз бүсгүй нь “Тэр чинь бүтэшгүй мөрөөдөл байна. Тийм төгс хүн хэзээ ч байдаггүй юм” хэмээн шоолонгуй хэлсэн гэнэ.
Гэхдээ түүний буруу байсныг батлах гэсэн мэт Жо хайж байсан хүнээ олж, 2001 онд Шотландад сэтгэл зүйч Нэйл Муррайтай гэрлэсэн юм. Тэд өдгөө гурван хүүхдийн хамт Эдинбургт амьдарч байгаа.
Жогийн ертөнцөөс үл хамааран ажлаа эрхэлсээр байгаа түүнийойр дотнынхны нэг бол аав нь. Аавынхаа тухай тэр бүр яриа дэлгэдэггүй тэрбээр энэ удаад их хүйтэн хөндий харьцаатай байдгаа нуугаагүй юм.

-Аавтайгаа эвлэрэх бодол бий юү?
-Үгүй ээ. Бидний дунд хүйтэн хөндий харилцаанаас илүү том орон зай үүсчихсэн. Тиймээс эвлэрэхийн тулд түүнтэй дүйцэхүйц ноцтой шалтгаан хэрэгтэй.
-Танд тийм шалтгаан байхгүй хэрэг үү?
-Надад түүнтэй эвлэрэх шалтаг бий.
-Тэгээд түүнийгээ ил гаргахыг хүсэхгүй байгаа юм уу?
-Би түүнд өнөөдрийг хүртэл сайхан хандаж ирсэн. Эвлэрнэ гэдэг нэг өдөр гүйж очоод л “Бид цаашдаа энэ хэвээр байж чадахгүй нь” гэж хэлээд бүх зүйл цэгцэрчихдэг юм биш шүү дээ. Хэдийгээр би түүнийг уучилсан боловч бидний харилцаа дотно болтол багагүй хугацааг үдэх байх.

Жогийн хамгийн их харамсдаг зүйл бол ээж нь “Харри Поттер”-ийн сонсож ч амжилгүй нүд аньсан явдал. Хэдийгээр тэр ээжийгээ өөд болохоос зургаан сарын өмнө зохиолоо бичиж эхэлсэн ч, энэ тухайгаа ээждээ огт хэлдэггүй байж. Харритай хамт гарсан аяллаа дуусгаж амжаагүй байхдаа ээжийгээ алдсан нь түүнийг үхлийг олон талаас нь харж, зохиолдоо оруулахад хүргэсэн тухайгаа ч тэр нуусангүй. Тэр “Гэхдээ ээж минь сэрүүн тунгалаг байсан бол “Харри Поттер төрөхгүй байсан гэж бардам хэлж чадахгүй” гэв.

“Тэр Поттерийн түүхийг үргэлжлүүлэх болов уу” гэсэн асуултын хариуг дэлхийн сая сая уншигчид хүссээр л байгаа тул Опра үүнийг асуулгүй өнгөрч зүрхэлсэнгүй.

-Дүрүүд нь одоо ч миний толгойд эргэлдсээр л байна. Би найм, ес, аравдугаар ботийг бичиж чадна. Энэ тийм ч хэцүү зүйл биш.
-Ямартай ч танд тийм боломж хангалттай байгаа юм байна. Харин та үргэлжлүүлэх үү?
-Үгүй гэж хэлж чадахгүй. Гэхдээ бас бичнэ гэсэн бодол ч одоогоор төрөхгүй байна. Би зохиол бичих дуртай. Одоогоор би бичье гэсэн хүслээ биелүүлчихээд байна. Гэхдээ цаашдаа байдал хэрхэн өрнөхийг хэн ч хэлж мэдэхгүй шүү дээ.

No comments:

Post a Comment