Оны шилдэг “Бүргэд”

Хэдхэн жилийн өмнө насанд хүрэгчдийн хөлбөмбөгийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээний шилдэг довтлогчоор шалгарч, залуучуудын хөлбөмбөгийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс шилдэг довтлогч, хагас хамгаалагч, тэгш тоглогчоор шалгарсан гэх амжилтын буухиа АНУ-д үргэлжилж байна. “Дуулиан 2020” тэмцээний шилдэг тоглогчоор шалгарч байсан А.Мөрөн өдгөө Америкт сурч, бас хөлбөмбөгөө ч үргэлжлүүлэн тоглосоор байна. Өнгөрөгч оны аравдугаар сард “Heart of America Athletic Conference” нэртэй коллежуудын спорт холбоо түүнийг долоо хоногийн шилдэг довтлогчоор тодорхойлсон бол “Central Methodist” их сургуулийн хөлбөмбөгийн дасгалжуулагч Мөрөнг 2010 оны шилдэг тоглогчоор шалгаруулжээ. АНУ-ыг Миссури мужид байрлах тус тоглогчдыг “Бүргэдүүд” хочоор нь спорт сонирхогчид, бусад их дээд сургуулийн шигшээ багийн тамирчид анддаггүй аж. Тиймээс ч түүнийг оны шилдэг “Бүргэд” хэмээн онцолмоор санагдав.
-Хэдийнээс хөлбөмбөг тоглож эхэлсэн бэ?
-12 настай байхаасаа л хөлбөмбөг сонирхон тоглож эхэлсэн. Эхэндээ байрныхаа найзуудтай хамт бөмбөг өшиглөн, гадаа өнждөг байлаа. Удалгүй манай гэр Дамбадаржаа руу нүүхтэй зэрэгцэн тэнд хөлбөмбөгийн талбай ашиглалтад орж билээ. Тэр талбайд үндэсний шигшээ багийнхан байсхийгээд л ирж бэлтгэл хийдэг байсан. Түүнийг нь хараад л тэдэн шиг шигшээ багийн тамирчин болохсон гэх бодол төрсөн дөө. Төд удалгүй Баттөр багшийн клубт орж, дараа нь тавдугаар сургуулийн суралцаж байхдаа Шархүү багшийн удирдлаган дор тоглогдог байв.
-Хөлбөмбөгийн ачаар Америкт очсон уу?
-Тэгж ойлгож болно. “Дуулиан 2020” тэмцээнд оролцсон минь өөртөө Америк явах зорилго тавьж, түүнийхээ төлөө зүтгэх санаа төрүүлсэн. Уг нь уг тэмцээний шилдгийн шилдэг тоглогчийг нэг жил АНУ-д үнэ төлбөргүй суралцуулна гэж амлаж байсан юм. Тэгээд л хэдэн найзтайгаа баг бүрдүүлж, уг тэмцээнд оролцоод алтан медаль авч, би ч “Шилдгийн шилдэг тоглогч”-оор шалгарсан.
-Тэгээд л Америк руу явсан байх нь ээ?
-Зохион байгуулагчид нь алтан медаль авсан багийг 10 сая төгрөгөөр шагнана гэж байсан юм. Тэмцээн дууссаны дараа хоёр сая төгрөг өгөөд, үлдсэн найман саяар нь шилдгийн шилдгээр шалгасан багийн довтлогчийг АНУ-д нэг жил төлбөргүй сургая гэсэн боловч таг чиг болчихсон. Тэгээд сураглатал нэг жилийн сургалтын төлбөр нь 5000 орчим доллар байсан тул явж чадаагүй. Гэсэн ч Америк руу явна гэсэн хүсэлдээ хөтлөгдөн өөрөө хөөцөлдсөөр жил бүр Майамид болдог шалгаруулалтад оролцсон.
-Тэр нь ямар учиртай шалгаруулалт юм бэ?
-Уг шалгаруулалтад ихэвчлэн Латин Америк болон Европын залуу тамирчид тэтгэлэг авахаар оролцдог юм билээ. Шалгаруулалтын үеэр АНУ дахь их сургуулийн дасгалжуулагч нар ирж, ур чадвар сайтай, ирээдүйтэй гэж үзсэн тамирчнаа сонгон авч, янз бүрийн тэтгэлэг олгодог. Тэндээс би “Hannibal-LaGrange” коллежийн тэтгэлэгт шалгарч, тус сургуульд суралцахаар болсон.
-Майами дахь шалгаруулалтад олон тамирчин оролцдог уу?
-Биднийг найман баг болгон хуваагаад хооронд нь өрсөлдүүлж, тэндээс дасгалжуулагч нар сонголтоо хийсэн. Нэг баг дунджаар 15-20 гишүүнтэй байсан гэж бодохоор 100 гаруй тамирчин оролцсон болов уу.
-Энд хэр амжилт гаргаж байв?
-Хамгийн анх “Дамбын хөгжөөнт өдрүүд” тэмцээнд оролцож, багаараа алтан медаль аван, би шилдэг довтлогчоор шалгарч байсан. Түүнээс хойш залуучуудын болон насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс багаараа алт, мөнгө, хүрэл медаль хүртэж, би шилдэг довтлогч, хагас хамгаалагч, тэгш тоглогчоор шалгарч байсан.
-Америкт ч бас багагүй амжилттай тоглож байгаа гэсэн байх аа?
-Энд төдийлэн амжилт гаргаагүй ээ. Долоо хоногт хоёр тоглолтод оролцож, гурван гоол хийсэн гээд “HAAC” гэх коллежуудын спорт холбоо шилдэг довтлогчоор шалгаруулж байсан.
-Одоо ямар мэргэжлээр суралцаж байна вэ?
-“Hannibal-LaGrange” суралцаж байтал “Central Methodist” их сургуулийн хөлбөмбөгийн дасгалжуулагч санал тавьж, одоо энэ сургуульдаа спортын менежер мэргэжлээр сурч байна. Төгсмөгцөө эх орондоо эргэж очоод хүүхдүүдэд хөлбөмбөг зааж, бас хөгжингүй орнууд руу явж суралцахад зуучилдаг болохсон гэж боддог юм.
-Гаднынхан тамирчдаа рейтингээр нь жагсаадаг шүү дээ. Танай сургууль тамирчдаа тэгж жагсааж байна уу?
-Манайх ч бас тэгж жагсаадаг юм билээ. 2010 оны шилдэг тоглогчоор намайг шалгаруулсан байсан.
-Хөлбөмбөгийн шигшээ багтаа хэдэн тамирчинтай вэ?
-Манай сургууль хөлбөмбөгийн “Varsity”, “JV” гэсэн хоёр шигшээ багтай. Нэг ёсондоо нэгдүгээр, хоёрдугаар баг гэсэн үг. Хоёр багийн нийт 34 тоглогчтой гэсэн.
-Багийн спортоор манайхан төдийлэн амжилт гаргадаггүй. Гэтэл чи багагүй амжилттай яваа юм байна. Үүнд дасгалжуулалтын онцлог нөлөөлдөг болов уу? -Нөлөөлдөг л байх. Энд ирсэнээс хойш миний бэлтгэлийн цагийн хуваарь эрс нэмэгдсэн. Монголд байхдаа долоо хоногт хэдэн удаа л цуглаж, бэлтгэл хийдэг байсан бол энд ирсэнээс хойш өдөр бүр гурван цагийн бэлтгэл хийдэг болсон. Зөвхөн нэг улиралд 25 удаа тоглодог. Тэгэхээр ачаалал эрс нэмэгдсэн. Хийж буй дасгал нь ч Монголд бэлддэг байсантай адилгүй. Эндэхийн дасгалжуулагчид хөлбөмбөгч хурдтай, хүчтэй байх ёстой гэж үздэг. Тиймээс тэр төрлийн бэлтгэл, дасгал түлхүү хийлгэнэ. Одоохондоо хүйтний улирал эхэлчихээд хөлбөмбөгийн бэлтгэл хийх боломжгүй болчихсон байгаа. Тийм болохоор бага зэрэг завтай байдаг болсон.
-Хөгжингүй орнууд сургуулийнхаа шигшээ багийнханд их ач холбогдол өгдөг үү?
-Тийм шүү. Материаллаг баазаар хангаж, наанадаж л төлбөрөөс нь чөлөөлнө. Жижигхэн коллеж ч дор хаяж хөлбөмбөгийн 2-3 талбайтай байх жишээтэй.
-Мөрөн тэтгэлэгт хамрагдчихсан болохоор хичээл, бэлтгэлдээ л анхаарал хандуулдаг давуу талтай байх, тийм үү?
-Эндэхийн зарим сургууль тэтгэлэг олгохоороо сургалтын төлбөрөөс гадна байр, хоол, хувцас, аяллын зардлыг хүртэл өгдөг юм билээ. Гэхдээ манай сургууль 100 хувийн тэтгэлэг гэхээр зөвхөн сургалтын төлбөрөөс л чөлөөлдөг. Тиймээс хичээл, бэлтгэлийнхээ хажуугаар ажил хийхээс аргагүй байдаг. Манай сургууль шинэ оюутнуудад 100 хувийн тэтгэлэг өгдөггүй дүрэмтэй юм. Би шилжиж ирээд удаагүй байгаа болохоор одоохондоо төлбөрийнхөө зарим хэсгийг өөрөө төлж байгаа. Түүнээс гадна өмнөх сургуульдаа орохын тулд төлбөрийн талыг нь хувиасаа гаргасан. Тухайн үед бэлэн мөнгө байгаагүй тул хүнээс зээлчихээд түүнийгээ ажил хийж төлж байгаа.
-Тэгээд өдөрт хэдэн цагийг ажилдаа зарцуулж байна вэ?
-Өдөр бүр таван цаг ажилладаг. Ажлаас нь гадна хичээлдээ багагүй цаг зарцуулах шаардлагатай байдаг. Шигшээ багийн тамирчдыг хангалттай үнэлгээ аваагүй үед тоглох эрхийг нь хасдаг юм. Тиймээс ажил, хичээл, бэлтгэл гээд аль алийг нь амжуулах хэрэгтэй болдог. Одоо л энэ байдалдаа дасаж байна даа.
-Чамаас өөр АНУ-ын их сургууль, коллежид хөлбөмбөг тоглон, амжилт гаргаж байгаа залуус бий юү?
-Хөлбөмбөг тоглодог хүн байдаг гэж сонсож байгаагүй юм байна. Гэхдээ сагсан бөмбөг, каратэ, чөлөөт бөх, теннисээр багагүй амжилттай яваа залуус бий. Ялангуяа Гүен гэдэг залуу теннисээр нэлээд амжилт гаргаж, эх орныхоо нэрийг гаргаж яваа гэж сонссон.
-Хөгжингүй орны их сургуулийн шигшээ багийн тамирчин болсон болохоор дэлхийд нэр хүндтэй клубт орох боломж Монголын бусад тамирчдаас илүү чамд байгаа болов уу. Цаашдаа томоохон клубийн тамирчин болно гэсэн бодол бий юү?
-Байлгүй яах вэ. Миний өөртөө тавьж буй бас нэг зорилго байгаа юм. Монголд хамт тоглож байсан найзуудаас минь Канад, Италийн лигт тоглодог хүн бий. Тэд маань намайг сургуулиа төгссөний дараа томоохон клубуудэд оруулах талаар хөөцөлдөж өгье гэсэн.
-Итали, Канадын лиг гэнэ ээ. Тэгэхээр хөлбөмбөгөөр амжилт гаргаж яваа тамирчид өөр байдаг байх нь ээ.
-Тийм ээ. Нэг найз маань Италийн дээд лигт тоглодог. Италийн лиг “А” болон “Б” сери гэсэн ангилалтай байдаг юм. Түүний “Б” серийн нэг клубийн тамирчин.
-Чиний тоглолтыг хараад дасгалжуулагч чинь юу гэж үнэлдэг вэ. Монгол тамирчны онцлогийг дүгнэж хэлж байна уу?
-Дасгалжуулагч маань миний тоглохыг хараад монгол хүн их хүчтэй юм гэж хэлж байсан. Ер нь барууны орны тамирчдыг бодвол манайхан их хүчтэй юм шиг байна билээ. Би энд байхдаа бөхийн спортоор хичээллэдэг залуустай барилдахад их хөнгөн, хүч муутай санагдсан. Гэтэл би чинь Монголдоо очвол бөхийн тамирчидтай барилдвал нүд ирмэхийн зуур л авч шидүүлнэ шүү дээ.
-Монголчууд барууны орныхныг бодвол чац багатай. Энэ нь хөлбөмбөгийн спортод амжилт гаргахад нөлөөлдөг үү?
-Үгүй ээ. Хөлбөмбөг гэдэг тамирчнаас хурд, хүч шаарддаг спорт. Түүнээс биш биеийн өндөр, чац урт байх эсэх нь чухал биш. Надаас ч жижигхэн биетай хэрнээ дэлхийд ур чадвараараа шагшигдсан цөөнгүй тамирчин байдаг шүү дээ.
-Тэгэхээр манайхан бэлтгэл сургуулилтаа сайжруулчихвал хөлбөмбөгийн спортод амжилт гаргах магадлалтай байх нь ээ?
-Тийм боломжтой байх гэж бодож байгаа учир би энд спортын менежерийн мэргэжил эзэмшиж байгаа.
-Ажил, хичээл, бэлтгэл гээд ачаалал ихтэй байгаа болохоор унтаж амрах цаг төдийлэн гарахгүй байна уу?
-Янз бүр дээ. Ихэвчлэн 02.00 цагийн үед унтаад өглөө 08.00 гээд л босдог. Учир нь манай хичээл 08.30 цагт эхэлдэг юм. Монголд байхдаа зөвхөн хөлбөмбөгийнхөө бэлтгэлд л анхаарал хандуулдаг байсан бол энд ирснээс хойш ачаалал дааж, спорт төдийгүй хичээл, ажил гээд бүх зүйлээ амжуулж сурч байна.

Өөрийн авьяас чадвараар АНУ дахь их сургуулийн дасгалжуулагчдад тоогдон, ирээдүйн олимпийн эздийг бэлтгэж, эх орондоо хөлбөмбөгийн спортын хөгжүүлэхсэн гэх зорилго өвөрлөн яваа залуутай цахим хуудсаар холбогдон, хуучилж суухад ивээн тэтгэгчдийн туслалцаа энэ л залууд хэрэгтэй юм даа гэх бодол өөрийн эрхгүй төрсөн. Тиймээс ч эцэст нь “Энэ ярилцлагыг уншаад Монголын томоохон компаниуд чамайг ивээн тэтгэж, идэх хоол, өмсөх хувцас, сургалтын төлбөрөө олохын тулд зарцуулж буй цаг заваа зөвхөн хөлбөмбөгтөө хандуулж, эх орныхоо нэрийг дэлхийн тавцанд гаргаж, нэр хүндтэй клубийн тамирчин болсон анхны хөлбөмбөгч болохын тулд өөрийгээ нэг магтаач” гэсэн эцсийн хүсэлтэд минь “Монголд байхдаа л медаль авч байснаас биш, энд ирсэнээс хойш төдийлэн амжилт гаргаж чадаагүй л байна. Гэхдээ би тун удахгүй үнэнч фанатуудтай, дэлхийд нэр хүндтэй клубийн тоглогч болж чадна гэдэгтээ итгэлтэй байна” хэмээн хариуллаа.