Thursday, March 24, 2011

Тоорой Бандийн хүлэг “Жаахан шарга”

Соёл урлагийн ариун сүм хэмээн үе үеийн жүжигчдийн нэрийддэг УДЭТ-ын үүдийг татвал хөл хөдөлгөөн ихтэй. Хоёр, гуравдугаар давхрын өрөөний үүд байн байн нээгдэж, тайз дэлгэцээр дамжуулан бидэнтэй хэдийнэ танил болсон жүжигчид орж, гарна. Тайз ч бас зав чөлөөгүй. Үзвэрийн улирлын нээлтийг хийж байсан “Атга нөж”, “Тамгагүй төр” зэрэг түүхэн жүжгүүд тавьсанаас хойш үндэсний хувцастай баатрууд ховорхон гарсан тайзан дээр дарьганга ястны дээл хувцастай хүмүүс нааш цааш хөвөрнө. Энэ сарын 27-нд болох “Гэгээн муза” наадамд Сүхбаатар аймгийн уран бүтээлчид анх удаа оролцохоор бэлтгэл сургуулилалтаа хийж байгаа нь энэ аж.

Жаахан шаргын шогшоонд нь
Томоо нь муухай тасарлаа
Жаахан түүний аашинд нь
Сэтгэл муухай гунихарлаа
Хоёр морьтой гарлаа да
Хонгорын ширээ дамжлаа да
Хоноголсонгүй явсныг нь бодохоор
Хоёр нүдэндээ нулимстай … Ардын амрагийн уянгат уртын дуу болох “Жаахан шарга”-аар нэрийдсэн Сүхбаатар аймгийн хөгжимт драмын театрынхан 30 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй нийслэл хотноо хүрэлцэн иржээ. Тэд эхний шалгаруулалтад домгоос сэдэвлэсэн “Жаахан шарга” хөгжимт жүжгээ найман төрөлд сойж, эцсийн шалгаруулалтад шилдэг хөгжимт жүжиг, шилдэг эрэгтэй болон эмэгтэй гол дүр, шилдэг хөгжмийн зохиолч, шилдэг жүжгийн зохиолч, шилдэг найруулагч гэсэн зургаан төрөлд тунаж үлдээд байгаа гэнэ.
Домогт багаас ижилдэн дассан амраг сэтгэлт бүсгүй нь хошуу ноёнд богтлогдоход умзад лам болон хийдэд шавилан сууж байсан Инжноров хайр сэтгэлдээ хөтлөгдөн, амьдралаа зохиож буй түүхийг өгүүлдэг. Зохиолч Ж.Доржгочоо ч домгийн эл үндсэн санааг баримтлан бичсэний дээр судлаачдийн таамаглаж буйгаар жаахан шарга Тоорой Бандийн эдэлж байсан морь болохыг тод томруун тусгаснаараа онцлог.
“Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшиж буй “Жаахан шарга” жүжгийн тухай ярилцахаар тус аймгийн хөгжимт драмын театрын ерөнхий найруулагч Л.Гомбосүрэнтэй уулзлаа.

-Яагаад заавал “Жаахан шарга” жүжгээр оролцохоор шийдсэн юм бэ?
-Уг жүжиг Сүхбаатар аймгийн байгалийн тогтоц төдийгүй дарьганга ястны зан араншин, ёс заншил, эдэлж хэрэглэдэг зүйлс гээд манай аймгийн бүхий л онцлогийг цогцоор нь харуулдаг. Түүнчлэн дарьгангачуудыг дуу хуураараа алдартай хэмээдэг. Академич Х.Цэрэнсодном гуай ч энэ талаар өгүүлсэн байдаг шүү дээ. Тиймээс “Жаахан шарга” хөгжимт жүжгийг сонгосон.
-Жүжиг домог болон уртын дууны агуулгатай адилхан уу?
-Ерөнхийдөө адилхан. “Жаахан шарга”-ын домог бодит түүхээс үүдэлтэй. Түүнчлэн судлаачдын үзэж буйгаар гол дүрийн Инжноров сэтгэлт бүсгүйгээ оргуулахаар ганц морьтой явж байгаад Тоорой Бандитай таарсан байдаг. Тэд Бударын чулуу гэх газар уулзахад Тоорой Банди “Ийм чухал хэргийг ганц морьтой амжуулж чадахгүй. Би чамд биеэр тус хүргэе гэвч өвчтэй ээж минь намайг хүлээж буй. Тиймээс жаахан шарга морио өгье. Муу хүнээс илүү хань болох вий” гээд морио өгчихөөд, эмээлээ үүрэн манх руу алхаад явчихсан гэдэг. Энэ үйл явдлыг жүжигтээ тодорхой өгүүлсэн байгаа. Гэхдээ нэрийг нь Хэцийн Гомбо гэж өөрчилсөн.
-“Жаахан шарга” жүжгийн хөгжим ямар онцлогтой вэ?
-Манай жүжгийн дууны хөгжмийн зохиолыг гавьяат жүжигчин Б.Доржсүрэн бичсэн. Жүжигчдийн үйл хөдлөл, үгээр илэрхийлж боломгүй санааг аялгуугаар илэрхийлсэн тул жүжгийн хөгжмийг их сайн болсон гэж би боддог. Тиймээс ч “Гэгээн Муза” наадмын хөгжмийн зохиолч төрөлд нэр дэвшсэн болов уу.

No comments:

Post a Comment