Ялалт ойртов

2007 онд  хийсэн судалгаагаар зуурдаар нас барагсдын 13 хувь нь буюу 7.9 сая хүн хавдрын улмаас хорвоог орхисон байна. Иргэний дайнаас ч илүү их хөнөөл учруулж, эрүүл мэндийн салбарынхны толгойн өвчин болоод буй хавдартай хүн төрөлхтөн эртнээс тэмцэж ирсэн бөгөөд 1971 онд Америк хавдартай тэмцэх хууль баталсныг өдгөө хавдартай хийсэн дайны эхлэл хэмээх болжээ. 40 жил үргэлжилсэн эл дайн тун удахгүй хүн төрөлхтний ялалтаар өндөрлөх нь.
Болгосон улаан лоолин дахь бодис лабораторийн туршилтаар хавдрын эсийн өсөлтийг зогсоож, бүр түрүү булчирхайн хавдрын эсийг устгаж байсныг эрдэмтэд мэдээлжээ.
Их Британийн Портсмоут хотын их сургуулийн эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар лоолийг улаан өнгөтэй болгодог лицопен хэмээх бодис хавдрыг эсрэг үйлчилгээ үзүүлдэг гэнэ. Хавдрын эсийг эмч нар цусан хангамжаар “хооллодог” хэмээдэг. Энэ нь хүний биеийн эсүүдэд сөргөөр нөлөөлдөг аж. Харин липоцен хавдрын эл чадварыг үгүй хийх онцлогтой болохыг британийн эрдэмтэд тогтоожээ.
Гэвч хавдрын эсийг дарангуйлах үйл явц зөвхөн лабораторийн нөхцөлд амжилттай болсон тул Эм зүй, био анагаах ухааны сургуулийн эрдэмтэд судалгааг үргэлжлүүлж байна. Тэд хүний бие липоценд ямар хариу урвал үзүүлэхийг турших юм.
Портсмоутын их сургуулийн судалгааны багийн ахлагч Мридула Чопрагийн өгүүлж буйгаар “Химийн урвалын хувьд липоцен хавдрын эсийн эсрэг үйлчлэл үзүүлдэг болохыг бид тогтоолоо. Харин энэ үйлчлэл лаборатори төдийгүй хүний биед ч явах эсэхийг дараагийн судалгааны үр дүн харуулна. Ингэснээр бидний судалгаа үр дүнтэй байсан эсэх нь батлагдах юм” гэжээ.
Лабораторийн судалгааны үр дүн Британийн “Journal of Nutrition” сэтгүүлд хэвлэгдсэн даруйд улаан лоолийн сүмс үйлдвэрлэгч “Heinz” компани тус судалгааг үргэлжлүүлэхийг хүссэн бөгөөд тэд хавдартай хүмүүст хагас сарын турш 400 грамм улаан лооль идүүлэх маягаар хүний бие дэх липоценийг нэмсэнээр хавдрын эсрэг үйлчилгээ үзүүлэх эсэхийг турших санаа гаргаад буй.
Лицопен лооль улаан өнгөтэй бүхий л ногоо, жимсэнд агуулагддаг боловч лоолин дахь агууламж хамгийн өндөр нь. Лоолийг багахан хэмжээний ургамлын тостой хамт хүнсэндээ хэрэглэх нь улаан лоолин дахь эрдэс бодисуудыг идэвхжүүлдэг аж.
Харин эл судалгааны үр дүн хавдрын эсрэг дайнд хэрхэн нөлөөлөх талаар  Их Британийн Хавдрын судалгааны төвийн мэдээллийн ажилтан Элианор Берри “Хавдрын эсрэг үйлчилгээ үзүүлдэг бодисууд цусны эргэлтэд сөргөөр нөлөөлдөг дутагдалтай. Тиймээс липоцед ямар хариу урвал үзүүлэх, өвчтөнүүдэд сөрөг нөлөөлөх эсэхийг дахин судалсны дараа эцсийн хариуг хэлэх боломжтой болно” гэжээ.