Майкл Мур: Буу биш, америкчууд өөрсдөө өөрсдийгөө хөнөөж байна

Баримтат киног боксоффист багтааж, олны анхаарлын төвд оруулсан ховорхон найруулагч бол Майкл Мур. Тиймдээ ч түүний бүтээл төдийгүй үзэл бодол, үг яриа нь ч олны анхаарлыг эрхгүй татдаг биз. Энэ удаад тэрбээр Пирс Морганы нэвтрүүлгийн хойморт заларчээ. 

- Ахлах сургуулийн сурагч сургууль дээрээ гал нээж 125 хүний аминд хүрсэн аймшигт явдлаас хойш хэдийнэ 13 жил өнгөрч. Сэтгэлийн тэнхээгүй өсвөр насныхан галт зэвсэг сургууль руугаа чиглүүлдэг байсан бол удалгүй албан газар, сүм хийд, одоо бүр кино  театрт гал нээдэг болж. Энэ хугацаанд чухам юу өөрчлөгдөв? 
(Бичлэг)
Майкл Мур: Энэ бүхний жинхэнэ шалтгаан нь юу вэ? Юуны төлөө бид 250 сая бууг гэртээ хадгалдаг юм бэ? Бид юунаас  айна вэ?
-Тэр яг арван жилийн өмнө “Оскар”-ын шагнал хүртсэн “Колумбинд зориулсан боулинг” киногоо үзэгчдэд толилуулж байсан. Түүнээс хойш олон нийтийн газар гал нээсэн явдлын талаар академийн шагналт найруулагч ярилцлага өгч байгаагүй. Тэрбээр энэ удаад зарчмаасаа хазайж “Америкчууд ба буу” гэсэн сэдвээр ярилцахаар студид маань ирээд байна. Саяхан Колорадод театрт кино үзэж байсан хүмүүс рүү гал нээсэн явдал гарлаа. Та энэ талаар юу хэлэх вэ? 
-Шулуухан хэлэхэд би үнэхээр энэ явдлыг жигшиж байна. Таны хэлснээр би “Колумбинд зориулсан боулинг”-ийг дэлгэцнээ гарснаас хойш олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр энэ талаар ярихаас зайлсхийдэг байсан.  Би их мэдэгч биш шүү дээ. Би шинжээч ч биш. Би энэ маргаанд оролцмооргүй байсан.
Миний бодлоор хоёр намын дэвшүүлж буй асуудлын аль алинд зөв зүйл бий. Ялангуяа консервативчуудын буу хүмүүсийг алж байгаа юм биш гэдэгтэй би санал нэг байна. Буу биш америкчууд өөрсдөө өөрсдийгөө хөнөөж байна. Хөгжингүй орнуудад гарч буй хүний аминд хүрсэн хэргүүдийн 80 хувь нь бууны суманд өртсөнөөс болж нас барсан байдаг.
Нөгөө талаас нь харвал либералчууд бууны тухай хуулийг чангатгаснаар олон арван асуудлыг шийднэ гэсэн байсан. Би харин үүнтэй санал нийлэхгүй байна. Мэдээж өнгөн дээрээ байдал өөрчлөгдөх байх л даа. Мэдээж бууны тоо багасвал тэр хэрээр хүний амины хэрэг ч багасна. Гэхдээ энэ нь асуудал шийдэгдчихлээ гэсэн үг биш. Учир нь бид их өвөрмөц соёл иргэншил дунд амьдарч байна. Бид британичууд, японууд, канадууд өөр хэн байдаг юм бусад үндэстнээс илүү ч зүйлгүй, дутуу ч юмгүй адилхан л хүмүүс. Гэтэл Японд жилд хамгийн ихдээ долоон хүн амины хэрэг гардаг. Канадад энэ тоо 200, Их Британид 40 орчим.
Канадын хүүхдүүд Детройт хотоос ердөө л нэг голын цаана л өсөж өндийж байна. Тэд манай хүүхдүүдтэй адил хүчирхийлэлтэй кино үзэж, хүчирхийлэлтэй тоглоом тоглож байгаа. Гэсэн атал тэнд жилд ихэвчлэн нэг л хүн амины хэрэг гардаг.
-Сонирхолтой л юм. Судалгаанаас харахад 2008 онд Америкт буугаар үйлдсэн аллага 12000 гарсан бол, Японд ердөө 11 гарсан. “Япончууд буу барьж, сэлэм далайхыг хориглоно” гэсэн үг хүртэл байдаг шүү дээ. 
-Энэ бол Дэлхийн II дайнтай холбоотой егөө үг юм л даа. Бид япончуудыг зэвсэггүй байгаасай гэж хүссэндээ тэгж хошигнодог байсан хэрэг.
Харин одоо болоод байгаа зүйл бол огт өөр юм. Бид бусад үндэстнүүдийн шүүмжлэлийг сонсох хэрэгтэй. Зэрлэг Өрнөдийн харгис түүх бидэнд бий. Гэхдээ тийм түүх ганцхан бидэнд байгаа юм биш. Япончуудад харгис хэрцгий байсан үе бий. Германчуудад нацистын аймшигт түүх бий. Гэхдээ тэд өнөөдөр бие биенээ хөнөөхгүй л байна шүү дээ. Нэг нь нөгөө рүүгээ буу шагайхгүй байна.
Учир нь юу вэ? Энэ талаар л би мэтгэлцээн өрнүүлмээр байна.
Бас нэг жишээ дурдахад 1996 онд Австралид олон нийт рүү гал нээсэн явдал ийм хэрэг болж байсан. Олонх оронд ийм эмгэнэлт явдал гарсан байдаг. Норвегид өнгөрөгч зун гарч байсан. Шотландад мөн л ийм хэрэг гарсан.
-Тийм ээ. 
-Гэхдээ олон жилийн өмнө. Галзуу солиотой хүмүүс хаа сайгүй байдаг болохоор дэлхийн олон оронд ийм эмгэнэлт хэрэг гардаг. Харин бусад орнуудад энэ явдал олон дахин давтагддаггүйгээрээ биднээс хувь илүү юм.
-Бидэнд 250 сая буу үнэхээр тийм их хэрэгтэй юм гэж үү? Миний үзэж буйгаар… 
-Бид юунаас айгаад байна вэ?
-Колорадод гэхэд л кино театрт гарсан явдлын дараа буу эзэмшдэг хүний тоо 41 хувиар өссөн байна. Тэгэхээр америкчуудын бууны тоо цаашид улам л өснө гэсэн үг байх нь. 
-Гэмт этгээдийг хорт хий, эсвэл ямар нэг цохих зүйл, эсвэл унагаж ямар ч аргаар өөрийгөө хамгаалж болно шүү дээ. Бодит байдалтай нүүр тулвал үнэндээ энэ бол буу эзэмших жинхэнэ шалтгаан, бэрхшээл биш. Буу эзэмшсэнээр бид асуудлыг шийдэж чадахгүй. Хэргийн гол учир нь оюуны хоосрол орсон хүмүүс энэ оронд цөөнгүй байгаад оршино. Энэ чинь XXI зуун. Бид НТӨ V зуунд амьдраагүй. Бид бэрхшээлд өвдөг сөхөрсөн хүмүүст туслах учиртай юм.