Б.Ганбат: Морин хуурын аялгуу сонсож үзээгүй хүн Монголд ч байдаг

“Би соёлын тэргүүний ажилтан гэж цоллуулах дургүй. Бас тоглолтод оролцохдоо гоцлол хөгжимчин гэж зарлуулахаас татгалздаг” хэмээн даруухан ярих тэрбээр хорь гаруйхан насандаа соёлын тэргүүний ажилтан цол тэмдгээр шагнуулсан хэмээн хамт олон нь ихэд үнэлдэг юм билээ. Дэлхийд цорын ганц хэмээгддэг Төрийн их найрлын морин хуурч Б.Ганбаттай морин хуур хөгжим болон морин хуурч гэх мэргэжлийн талаар ярилцлаа.

-Яагаад заавал морин хуурч болохоор шийдсэн юм бэ?
-Урлагийн гэр бүлд төрж, өссөн маань намайг морин хуурч болоход багагүй нөлөөлсөн. Ээж, эгч гээд манайд урлагийн салбарт ажилладаг хүн олон. Аав минь ч морин хуурч байсан. Анх аавынхаа мэргэжлийг өвлөе гэж бодоод л морин хуурч болохоор шийдэж байлаа.
-Хэдийнээс морин хуур тоглож байна вэ?
-Тавдугаар ангид байхаасаа морин хуур тоглож эхэлсэн. Түүнээс хойш Хөгжим бүжгийн коллеж, СУИС-д суралцаж, ҮДБЭЧ-д ес дэх жилдээ ажиллаж байна.
-Бусап ардын хөгжмүүдээс морин хуур юугаараа онцлог вэ?
-Морин хуур бусад хөгжмийн зэмсгүүдээс ялгаатай тал олонтой. Утсан хөгжмийн төрөлд гэхэд л хялгасан хөгжим гэдгээрээ ялгаатай. Түүнчлэн олонх утсан хөгжмийн гриф буюу модон дээр нь хуруугаараа дарж тоглодог бол морин хуурыг хөндий утсан дээр өндөг, хумсны толиогоор дардаг онцлогтой. Манайхан ЮНЕСКО-гийн дэлхийн биет бус соёлын өвд морин хуураа бүртгүүлсэн. Дэлхийд ганцхан монголчууд л морин хуур хөгжимтэй.
-Өвөрмонголчууд ч бас морин хуур тоглодог биз дээ.
-Тийм ээ. Гэхдээ тэдний тоглож буй хөгжим хэлбэр хийц, дугаралт гээд бүхий л зүйлээрээ ялгаатай. Харин манай улсад бол үлгэр туультай зэрэгцэн үүсэн бий болсон морин хуур өнөөдөр ч хөгжсөөр л байна.
-Зарим хуур урлаачид морин хуурыг сонгодог хэлбэртээ дөхсөн гэдэг билээ.
-Гэхдээ хийл шиг стандарттай болж чадаагүй л байна. Манай хуур урлаачид бүгд өөрсдийн арга барил, техникээр морин хуур хийж байна. Гэхдээ уртын дуу, хөөмийг ардын урлагийн төрөл гэдэг ч сонгодог болчихсон гэж хэлж болно. Гадаадын ямар ч мундаг дуурийн дуучин ардын болон уртын дуу дуулж чаддаггүй. Түүнд биеийн онцлог, орчин гээд бүхий л хүчин зүйл нөлөөлж байгаа. Түүнтэй адил морин хуурыг ч хар арьстай хүн бол тоглож чадахгүй.
-Яагаад?
-Хар арьстан гэлтгүй япон хүн ч хэзээ ч монгол хүн шиг морин хуур тоглож чадахгүй. Учир нь Японд говь байхгүй. Тэд тал нутаг гэж ямар байдгийг мэдэхгүй. Тиймээс тал нутгийн нүүдэлчин хүн шиг сэтгэж, морин хуур тоглож чадахгүй. Би Японд тоглолтоор явж байхдаа говийн тухай баримтат кино үзүүлж, хөгжмөө тоглож байсан. Тэр тоглолтын дараа цөөнгүй япон хүн говь үзэхээр ирж байсан шүү.
Саяхан Японд нэгэн аялал жуулчлалын компани сонирхолтой санал гаргасан байна билээ. Тэд Монголын талд хараагүй хүмүүст зориулсан жуулчны бааз байгуулах бодолтой байгаа. Хараагүй хүн хэнээр ч замчлуулалгүй өөрийн хүссэн зүгтээ алхахад тал нутаг барагдахгүй, хөлд нь торох зүйл байхгүй гэж тайлбарлахаар хүмүүс их сонирхож байна гэсэн.
-Төрийн их найралд ямар хөгжмийн зэмсгүүд байдаг вэ?
-Ерөнхийлөгчийн зарлигаар 120 хөгжимчний бүрэлдэхүүнтэй “Монгол Улсын төрийн их найрал” гэж байгуулагдсан. Одоо морин хуур, их хуур, дунд хуур, ятга, ёочин, лимбэ, бишгүүр зэрэг арав гаруй төрлийн хөгжмийн зэмсгээр тоглож байна. Саяхан Японы томоохон хөгжмийн үйлдвэрт захиалга өгч Гандантэгчинлэн хийдэд үлээдэг бүрээг хөг, даралттай болгон хийлгэсэн. Дандаа ардын хөгжмийн зэмсгээр тоглодог, ийм том хэмжээний чуулга дэлхийд өөр байхгүй. Хятадын найрал хөгжим гэхэд л сонгодог хөгжмийн зэмсгүүдтэй байх жишээтэй. Бидний тоглож байгаа хөгжмүүд ч бас хөгжмийн зэмсгийнхээ онцлогт тохируулсан найруулга, өнгө аястай байдаг.
-Голчлон ардын урлагийн бүтээлүүдийг тоглодог уу?
-Мөн сонгодог бүтээлүүдээс ч тоглодог. ҮДБЭЧ-ын 60 жилийн ойн тоглолтын үеэр ардын хөгжмийн тоглолт хийсэн. Уг тоглолтод Монголын хөгжмийн зохиолчдын бүтээл, дэлхийн сонгодгууд болон киноны хөгжим гээд төрөл бүрийн хөгжмийг өөрсдийн хөгжмийн зэмсгийн онцлогт тохируулан найруулгыг нь өөрчилж тоглолоо.
-Дэлхийн бусад орны иргэд морин хуурыг багагүй сонирхдог ч монголчууд үндэсний хөгжмөө хэр сайн мэддэг вэ?
-Энд тэнд тоглолтоор явж байхад “Хөөх морин хуур чинь ийм сайхан аялгуутай юм уу. Дэргэд нь суугаад сонсож байсангүй. Зурагтаар үзэхээс цаашгүй байлаа” гэх хүн ч цөөнгүй тааралддаг. Тоглолтын дараа утасдаад, гэртээ урьж зурагтаа унтраан, хийж буй ажлаа хойш тавин гэр бүлээрээ шимтэн сонсох хүмүүс ч гардаг. Тиймээс хөгжмийн боловсрол эзэмшүүлэх талаар удирдах албан тушаалтнууд зохих арга хэмжээ авбал зохилтой юм шиг санагддаг. Намайг Японы дунд сургуулийн хүүхдүүдэд морин хуурын тухай лекц уншиж байхад арваадхан настай хүүхдүүд их анхааралтай сонсож, хүлээн авч байсан. Дунд сургуулийн сурагчдад хичээлийн хуваарьт нь тусгайлан цаг гаргаж наанадаж үзвэр үзэх соёлын талаар ч мэдлэг олгох хэрэгтэй юм шиг санагддаг. Залуучууд нийтийн дуу санй мэддэг атлаа, ардын дуу, хөгжийн тухай мэдлэг муутай. Тэр талаар сонирхдог ч үгүй. Нийтээрээ сонирхож, нийтийн дууг сонсдог шигээ шимтдэг байх албагүй ч үндэсний урлагаа хайрлаж, эрхэмлэх ухааныг тэр хичээлээрээ дамжуулан зааж сургасан ч болох.
Япончууд хөгжмийн тоглолтыг нүдээ анин сонсдог юм билээ. Тэр бол нэг төрлийн соёл. Хөгжмийн аялгууг нүдээ анин бүхий л сэтгэл зүрхээрээ мэдрэн сонсож байгаа хэрэг. Японд анх тоглолтоор очихдоо “Өө энэ нөхдүүд чинь унтаад байгаа юм байх даа” гэж дотроо бодоод их сэтгэлээр унасан. Гэтэл сүүлд нь хүмүүсээс сонсвол унтах биш, харин ч чин сэтгэлээсээ сонсдогийг мэдсэн. Тэд бүр уртын дуучин Норовбанзад гуайн дуулахыг нь сонсоод “Газраас дээшээ хөөрөн, жингүйдэж байгаа юм шиг сэтгэгдэл төрсөн. Энэ ямар агуу урлаг вэ” гэж уулга алдаж байсан гэдэг.
-Ер нь гаднын орнуудад ардын урлаг нь хэр нэр хүндтэй байдаг вэ?
-Хамгийн нэр хүндтэй тоглолт нь ардын урлагийн тоглолт л байдаг. Энэ төрлийн тоглолтын тасалбар гэхэд л хамгийн өндөр үнэтэй байх жишээтэй. Тухайн улсад ямар ч нэр хүндтэй шоу тоглолт болсон тасалбар нь ардын урлагийн тоглолтынхоос бага байх ёстой гэдгийг холбогдох хууль, дүрэмдээ заачихсан байдаг юм билээ. Манайд бол үндэсний хөгжмийн тоглолтыг найман мянгаар үзэх хүн цөөн байхад хошин урлагийн тоглолт 10 мянган төгрөгийн үнэтэй байсан ч тасалбар нь эрэлт ихтэй байдаг. Угтаа эсрэгээрээ байх ёстой юм байна л даа.
-Тэгэхээр хөгжимчид нь ч бас их нэр хүндтэй байдаг байх нь ээ?
-Тийм ээ. Хөгжимчин нь хажуудаа туслахтай байдаг юм билээ. Тэгээд тоглолт хооронд тусгайлан бэлдсэн өрөөнд орж, дараагийн тоглолтынхоо аялгууг бодож, өөр зүйлд сатааралгүй, анхаарлаа төвлөрүүлдэг. Тоглолтынх нь цаг болмогц узелиэр хөгжимчинд мэдэгдэж, тухайн хөгжимчин зөвхөн өөрийгөө л тайзан дээр авчирч байсан. Манайхан бол дараагийн тоглолт хүртэл хөшигний ард хөгжмөө тэвэрч зогсон, дараагийн зохиолын ноотоо эрэн будилж байдаг.
Уг нь хангамж сайтай бол хөгжимчин бид ч бас талхны мөнгөний төлөө энд тэнд тав арван төгрөгний төлөө тоглож суухгүй зөвхөн урдах ажилдаа анхаарал хандуулж, чанартай “бүтээгдэхүүн” гаргахыг зорино. Би хүмүүст энгийнээр тайлбарлахдаа бид бол үйлдвэрийн ажилчидтай адилхан. Бидний үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүн бол хөгжим гэдэг юм. Тиймээс чанартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байж л бид ард түмний анхаарлыг илүү татаж, үндэсний хөгжмөө сурталчилна.
-Хүмүүс гоцлол хөгжимчдийг их сайн уран бүтээлч гэж боддог. Гэтэл найрал хөгжмийн бүрэлдэхүүнд байгаа хөгжимчин ч бас их чухал үүрэгтэй гэдэг юм билээ.
-Мэдээж гоцлол хөгжимчин бусдаас онцлог, ур чадвар сайтай байх ёстой. Гэхдээ тэглээ гээд найрал хөгжимчнийг ур чадвар муу, үүрэг багатай гэж ойлгож болохгүй л дээ. Нэг хөгжим үгүй болоход цогц байх ёстой хөгжмийн зохиол дутуу дулимаг болчихдог. Тиймээс хөгжимчин хүн тайзан дээр гараад суучихсан л бол бие засах, утсаар ярих эрхгүй. Тэр ч байтугай “Үхээгүй л бол ажилдаа ир” гэсэн бичигдээгүй дүрэмтэй. Урлагийнхныг хагас цэргийн зохион байгуулалттай байдаг. Өглөө ажилдаа ирээд хуураа барин бэлтгэл хийж байгаад гарахад харанхуй болчихсон байх тохиолдол ч цөөнгүй. Тийм болохоор урлагийнхан хоол ундаа цаг хугацаанд нь идэж, нойроо бүрэн авч чаддаггүй хүмүүс. Нэг ёсондоо биеэ гаргуунд нь гаргачихдаг. Гэсэн ч сэтгэлээрээ баян.
-Гэхдээ урлагийнхан тэр дундаа хөгжимчид биеэ гамнах хэрэгтэй биз дээ. Спортоор хичээллэж болохгүй гэх мэт хориглодог зүйлс олон байдаг гэсэн.
-Гар гэмтчихвэл бид хоолноосоо сална гэсэн үг. Тиймээс ямар ч спортоор хичээллэж болохгүй. Гурил зуурч, юм угаахыг ч хориглодог. Монголд тэр бүхнийг хийхгүй, зөвхөн хөгжмөө тоглоод суух аргагүй л дээ. Тэр ч байтугай тоглолт болохоос нэлээд хэдэн цагийн өмнө ирж, гараа дулаахан байлгах ёстой байдаг. Гаднаас орж ирэнгүүтээ хуураа барин тоглоно гэдэг их хүнд. Гар бээрсэн хөгжим тоглох аргагүй болдог.

Анжелина Жоли: Клинт Ийствуд байгаагүй бол би “Оскар”-ын шагнал авахгүй байсан

“Оскар”-ын шагналт жүжигчин Анжелина Жолиг муугүй дипломатч болно хэмээн Нэгдсэн улсын иргэд үздэг юм билээ. Түүний жүжигчин Жонни Дептэй хамтран тоглосон “Аялагч” кино энэ сарын 10-нд нээлтээ хийн, кино ертөнцөд багагүй шуугиан дэгдээгээд буй. Энэ тухайгаа болон хувийн амьдралынхаа сониныг дуулгахаар тэр Ларри Кингийн нэвтрүүлэгт оролцжээ.
-Энэ кинонд тоглох шийдвэр хэрхэн гаргасан тухайгаас тань ярилцлагаа эхэлье. -Урьд өмнө огт тоглож байгаагүй, шинэ дүрд тоглохсон гэж бодож суутал энэ кинонд тоглох санал ирсэн юм. Зохиолыг нь унштал надад их таалагдсан. Гэгээлэг, эмэгтэйлэг бүсгүйн дүрд тоглохын тулд би Парис, Венецид хэсэг амьдрах шаардлагатай болсон нь намайг татгалзах аргагүй болгосон. Түүнчлэн өмнө нь хамтран ажиллаж үзээгүй найруулагч болон жүжигчин Жонни Депптэй хамтран ажиллах санал надад тун их таалагдсан.
-Хамтран ажилласны хувьд найруулагч Флорианы тухай бидэнд сонирхуулаач. Тэр ямар хүн бэ? -Түүнийг ер бусын гэсэн нэг үгээр тодорхойлоход хангалттай. Үзэгчдийн сайн мэдэх “Бусдын төлөө амьдар” киног тэр найруулсан. Өнөө цагт уран бүтээл туурвиж буй найруулагчдаас түүнийг шилдгүүдийн нэг хэмээвэл өрөөсгөл болохгүй. Бас дэлхий дээрх хамгийн ухаалаг эр.
Гэхдээ тун найрсаг. Гадаадын олон хэл төгс эзэмшсэн гэдгийг нь улс орнуудаар аялж байхдаа мэдсэн. Урлагийн талаар өргөн мэдлэгтэйн дээр, ажилдаа туйлын нямбай ханддаг. Түүнтэй хамтран ажиллаж байгаа хүмүүс өөрийн чадах хэрээр л хөдөлмөрлөх шаардлагатай болдог. Тэр киноны маш жижиг хэсэгт нь анхаарал хандуулан чухал ач холбогдол өгдгийг бүтээлийг нь үзэж байхдаа анзаарч болно.
-Харин та түүний шаардлагад нийцсэн жүжигчин мөн үү? -Энэ удаагийн кинонд бол би шаардлагад нь нийцсэн. Венец, Парист зургаа авахуулж, Флориан, Жонни Депп нартай хамтран ажиллаж байхдаа би бүхий л авьяас чадвараа дайчилж, жижиг зүйлд ч ач холбогдол өгч, нямбай ажиллаж чадсан гэж бодож байна.
-Та Жонни Депптэй хамтран ажиллаж үзээгүй байх аа. Аль Пачино түүнийг хамтран ажиллаж байсан эрэгтэй жүжигчдээс хамгийн шилдэг нь хэмээн тодорхойлсон. Харин та түүнийг хэрхэн үнэлэх бол? -Би Аль Пачинотой санал нийлж байна шүү. Миний хувьд ч бас хамтран ажилласан эрэгтэй жүжигчдээс хамгийн чадварлаг нь. Түүнийг тоглосон дүрүүдийг бид сайн мэднэ. Бүтээхэд амаргүй, барьцгүй зан араншинтай, содон өвөрмөц гэдгийг нь үзэгчид санаж байгаа болов уу. Хувь хүний зан араншингийн хувь ч тун бусадтай адилгүй. Би түүн шиг зураг, хөгжимд дуртай, өөрийн сонголтдоо тууштай ханддаг хүнтэй бараг л тааралдаж байгаагүй.
-Жонни Депп “Vanity Fair” сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа таныг тун энгийн нэгэн хэмээсэн нь олныг гайхашруулсан. Би таныг сайн мэднэ. Тиймээс ч түүний “энгийн” хэмээн тодорхойлсонтой санал нийлнэ. Харин хүмүүс яагаад тэгж их гайхширсан юм бол? -Надтай таарсан хүн бүр л “Энэ солиотой мэт ертөнцөд түүнээс ч солиотой үйлдэл гаргаж байж л тэсэж үлддэг байх даа” гэдэг юм. Жонни намайг “Тун энгийн” хэмээн тодорхойлсон нь их хөгжилтай санагдсан шүү. Яг үнэндээ тэр ямар утгаар хэлснийг нь би сайн ойлгоогүй. Би өөрийгөө энгийн хүн эсэхийг хэлж мэдэхгүй байна.
-Та эх хүн болсон, бас ажлаа хийгээд л эр нөхрөө халамжлаад явж байна. Энийг тань л энгийн гэж хэлсэн болов уу. -Тийм ээ. Би сайн хүн байхыг хичээдэг. Би гайхалтай гэр бүлтэй хүн. Тэднийхээ ачаар ингээд бүхнийг амжуулж яваа тул өөрийгөө их азтайд тооцдог. Жонни ч бас сайн эцэг, хань, сайхан гэр бүлтэй нэгэн.
-Тэр бас таныг их зөрүүд гэсэн байсан. Тэр нь юу гэсэн үг вэ? -Би түүнийг тэгж хэлэхэд нь чихэндээ ч итгээгүй. Би хэзээ ч түүний хэлснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Тэр яагаад намайг зөрүүд гэж хэлснийг нь би ерөөсөө ойлгоогүй.
-Таны ажиллаж байсан түүх их сонирхолтой. Та хүнд дүр бүтээж, гайхалтай кинонд тоглодог. Академийн шагналыг Клинт Ийствудтэй хамтран тоглосон дүрд тань олгосон байх. Сайн бүтээл болсон гэдэгтэй нь мэтгэх хүн үгүй биз. Гэхдээ “Салт” хамгийн муу адал явдалт кино болсон гэхэд хилсдэхгүй. Танд хоёр алхам урагшилж, нэг алхам хойшлох зарчим баримталдаг юм биш биз дээ? -Магадгүй шүү. Хэрэв болдогсон бол бүх хүн хамгийн хурднаар алдрын оргилд хүрэх байсан. Гэхдээ бидэнд боломж ганц л удаа олддог тул тэр бүртээ шинийг сурч, өөр зүйл хийхийг боддог.
Харин би азтай жүжигчин. Найруулагчид, кино бүтээгчид надад бүхий л төрлийн эмэгтэйн дүрд тоглох боломж олгосон. “Орлон тоглогч” кинонд сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй, эрсдлийг үл хайхрагч бүсгүйн дүрд тоглосон бол “Салт” гэх мэт кинонд зүгээр л хөгжилтэй эмэгтэйн дүр бүтээсэн.
-“Орлон тоглогч” их сайн бүтээл болсон. Тоглоход хэцүү байсан уу? -Амархан байгаагүй. Гэхдээ л хөгжилтэй байсан. “Орлон тоглоч” кинонд би анх Клинттэй хамтран ажилласан юм. Түүнээс өмнө танай нэвтрүүлгийн студид танилцаж байлаа. Хүлээлгийн өрөөнд хэдэн хором ярилцахдаа түүнтэй хамтран ажиллахыг туйлын их хүсэж билээ. Тэр үед би түүний тоглосон бүтээлүүдийг үзэх хэчнээн дуртайгаа хэлээд амжсан. Энэ явдлаас хэдхэн сарын дараа би “Орлон тоглогч” киноны урилгыг хүлээн авч билээ.
-Түүнтэй хамтран ажиллах санал дахин ирвэл та зөвшөөрөх үү? -Зүрх сэтгэлийнхээ угаас дахин хамтран ажиллахыг хүсэж байна. Миний бодлоор тэр энэ хорвоогийн хамгийн сайхан залуу, хамгийн сайн найруулагч. Клинт байгаагүйсэн бол би “Орлон тоглогч”-д сайн жүжиглэж чадахгүй байсан. Магадгүй “Оскар”-ын шагнал ч аваагүй суух байсан биз. Тэр надад их тусалсан. Дүрийнхээ мөн чанар, сэтгэлийн хөдөлгөөнийг нь ойлгох ухаанд тэр
-Брэд та хоёр Нью-Йоркт амьдарч байгаа юу. Танай гэр бүлийг папараццийнхны овоо хараанд байдаг гэдэг шүү дээ. Венецид ч зурагчид дагаж л байв уу? -Тэгсэн. Яг л Нью-Йоркийн гудамжинд зурагчид биднийг хэрхэн дагадаг шиг, Венецид ч байдал ялгаагүй байсан. Венец шиг жуулчид холхисон хотод нам гүм газар олно гэдэг хэцүү. Гэхдээ тэр бүхнийг үл хайхран бид тэнд тухтай байж чадсан.
Хэрэв та бусдын гэрт зочилбол гэрийн эздийн ая тухыг аль болох алдагдуулахгүй байхыг хичээдэг. Бид ч бас тэр зарчмаар кино хийж байгаа нэрийдлээр венецчүүдийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулахыг хүсээгүй. Тиймээс ч тэр тал дээр багагүй анхаарч, шаардлагатай гэсэн бүхий л арга хэмжээг авч байсан.
-Олон хүн цуглачихсан үед ажилдаа анхаарлаа төвлөрүүлэх боломж олгохгүй сөрөг талтай байх. Тийм үү? -Тийм шүү. Азаар бид бусад хотуудад зураг авахуулахдаа завь эсвэл, өрөөн дотор зураг авахуулах хэсэг олонтой байж таарсан. Гудамжинд сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй хэсгийн зургийг авахуулах амаргүй шүү дээ.
“Орлон тоглогч” киног бүтээж байх үед надад гудамжид уйлж, хашгиран зураг авахуулах шаардлага гарсан. Тэгэхэд папараццичид шавчихсан, их хүн байсан шүү.
-Папараццичид оддын хүүхдүүдийн зургийг авах сонирхол ихтэй байдаг. Харин та энэ асуудалд хэрхэн ханддаг вэ? -Би хүүхдүүдээ тэднээс аль болох хол байлгахыг хичээдэг. Аль болох халхалж, зурагчдын дурангаас нуудаг ч хэрэв зурагчид зургийг нь авч эхэлбэл хүүхдүүдээ “Санаа зоволтгүй ээ. ЭНэ айх зүйл биш. Тэд зүгээр л бидний зургийг авч байгаа юм. Тиймээсүгээр л зургийн аппарат руу хараад инээмсэглээрэй” гэж хэлдэг.
-Европт авсан зургуудаа папараццичид сонинд нийтлээгүй гэсэн байх аа? -Тийм ээ. Франц төдийгүй бусад орнуудаар аялж байхад авсан зургаа тэд хэвлэлд нийтлээгүй. Шаардлагатай тохиолдолд хүүхдүүдийн маань нүүрийг гаргалгүй нийтэлсэн. Тэр нь надад их сайхан санагдсан.
-Зургаан хүүхэд өсгөхийн зэрэгцээ ажлаа амжуулан, нийгмийн ажилд идэвхтэй оролцож, томоохон арга хэмжээ бүрт та нөхрийн хамт оролцдог. Яаж энэ бүхнийг амжуулдаг юм бэ? -Брэд бид хоёр их азтай хүмүүс. Би хэдэн сар толгой өндийх завгүй ажилласны дараа юу ч хийлгүй гэртээ багагүй хугацаанд амардаг юм. Миний цагийн хуваарь бусад ээжүүдийнхтэй адилгүй. Заримдаа хэний ч туслалцаагүй хоёроос гурван ажил амжуулах үе ч гардаг л юм.
Гэхдээ энэ бүхэн надад хүнд хэцүү санагддаггүй. Юуны өмнө Брэд бол тун халамжтай сайн эцэг. Бид гэр бүлийн ажлаа хамтран хийдэг. “Аялагч”-д тоглож байх үед Брэд л хүүхдүүдээ асарч байлаа. Гэхдээ ямар ч ажил гарсан бид хүүхдүүдтэйгээ хамт байхыг хичээдэг. Бидний хийж чадах зүйл бол энэ бүхнийг эн тэнцүүхэн амжуулах.
-Би “Найм хангалттай” гэсэн ном уншиж байснаа тод санаж байна. Та хоёрын хувьд зургаа хангалттай юу? -Мэдэхгүй юм даа. Би амьдралаа урьдчилан төлөвлөдөггүй. Бид их нээлттэй хүмүүс.
-Таны дараагийн уран бүтээлийг сонирхвол. .. -“Кунфу панда”-д дуу оруулах гэж байгаа. Би энэ хүүхэлдэйн кинонд их дуртай. Бас нэг кино найруулахаар төлөвлөж байна. Сарын өмнө зохиолоо бичиж дуусгасан. Ирэх сард би зохиолоо хянах юм.
-Ямар кино вэ? -Босниагийн дайны тухай кино. Их олон өөр дүрийг бүтээлдээ шигтгэх гэж зорьсон. Дайны үеэр хүмүүс мөн чанараа, хүн ёсоо гээхгүйн тулд хэрхэн тэмцдэг тухай өгүүлэх юм. Тэдэнд өвчин зовлонгоос илүү итгэл найдвараа алдах нь ямар хүнд тусдагийг харуулна.
-Танд кино найруулах таалагддаг уу? -Тэгэлгүй яах вэ. Би энэ ажилдаа хайртай. Зарим бүтээлд жүжигчид нэгдмэл биш, тус тусдаа зургаа авахуулаад л өнгөрдөг. Харин найруулагч хүн бол кино багийн бүхий л гишүүнтэй харилцдаг, ажлын ихэнхийг нугалдаг хүн. Тиймээс би найруулагчдыг их хүндэлдэг.
-Кино гэдэг найруулагчийн хүүхэд л гэсэн үг. Тийм үү? -Би энэ ойлголттой санал нийлдэг.

С.Алимаа: Төгөлдөр хуургүйгээр би хэн ч биш

“Хэдгэний нислэг”, “Тань руу нүүж явна”, “Канкан” гээд л бидний хэзээний танил аялгуунуудыг цоо шинэхэн өнгө төрх, хэв маягтайгаар хүргэж, залууст сонгодог урлагийн гайхамшгийг сурталчилж яваа эл бүсгүйг Ами нэрээр нь сонсогчид сайн танина. “UBS music awards 2009” наадамд “Шилдэг имиж бүрдүүлэлттэй клип” номинацид тэргүүлж, рок попын ертөнцөд шинэ давалгаа, хөгжмийн шинэ урсгал хүч түрэн орж ирж буйг зарласан төгөлдөр хуурч С.Алимааг “Залуус” буландаа урилаа. Тэрбээр “Түгжирсээр яваад л ирлээ” хэмээсээр оройн 19.00 цагт редакцид маань зочлохдоо гэрэл зургийн сурвалжлагчийн “Гоёлын хувцсаа өмсөөд студид зургаа авахуулах уу” гэсэн асуултад “Ганцаараа зураг авахуулаад дэмий биз дээ. Надад төгөлдөр хуурынхаа ард суугаад авахуулсан зураг бий. Түүнийгээ интернэтээр явуулчихъя. Төгөлдөр хуургүйгээр би хэн ч биш” хэмээн хариулав.
-Төгөлдөр хуурч хүнтэй ярилцаж байгаа болохоор хаан хууртай амьдралаа холбосон үеэс яриагаа эхлэх нь оновчтой болов уу. -Урлагийн гэр бүлд төрж өссөн минь намайг төгөлдөр хууртай амьдралаа холбоход хүргэсэн. Ээж минь СУИС-ын дэд профессор багш, төгөлдөр хуурч Халиунсүрэн, өвөө минь Төрийн шагналт хөгжмийн зохиолч Д.Лувсаншарав, эмээ минь жүжигчин З.Долгорсүрэн гэж хүн бий. Тиймээс хэвлийд байхаасаа л төгөлдөр хуурын аялгууг сонсож өссөн гэж хэлж болно. Түүнчлэн бага байхдаа ДБЭТ-т өнждөг байв. Удалгүй ээж намайг Хөгжим бүжгийн коллежид шалгуулснаар төгөлдөр хуурч болох замнал маань эхэлсэн.
Манай коллежийн 2006 оноос төгсөгчдөдөө бакалавр зэрэг олгодог болсон. Би анхны төгсөгчдийнх нь нэг. Сургуулиа төгсөөд л хувиараа уран бүтээл хийх болсон.
-Одоо хаана ажиллаж байгаа вэ? -Сургуульдаа багшлахын зэрэгцээ ДБЭТ-ын зарим тоглолтод гэрээгээр оролцож байгаа.
-Яагаад бие дааж уран бүтээл хийхээр, тэр дундаа сонгодог хөгжмийг орчин үеийн хөгжмийн урсгалтай хослуулахаар шийдсэн юм бэ? -Багаасаа тоглож өссөн хөгжмийн бүтээлүүдийг зөвхөн мэргэжлийн хөгжимчид тоглоод өнгөрөх биш, олон нийтэд хүргэх, нийтийн анхаарлыг сонгодог хөгжим рүү татах зорилгоор бие даан уран бүтээл туурвиж эхэлсэн. Төгөлдөр хуурч гэхээр л даашинз өмсөн тайзнаа гарч ирж, төгөлдөр хуурын ард суун сонгодог аялгуу тоглодог гэх хэвшмэл ойлголтыг эвдэхийг хүссэн. Тиймээс ч хөгжмийн найруулгаас гадна дүрсжүүлэлт, хэв маягт багагүй анхаарал хандуулж байгаа. Сонсохоос гадна харж, хөгжмийн утга санааг дүрсээр илэрхийлэх нь илүү хүртээмжтэй байдаг. Хөгжим тоглож байгаа хүн ч бас жүжиглэлттэй, клип нь өгүүлэмжтэй байвал илүү сайхан юм шиг санагддаг.
-Одоо хэдэн клип гаргаад байгаа вэ? -Гурав. Анхны бүтээл маань Оросын нэрт хөгжмийн зохиолч Римский Косаковын “Хэдгэний нислэг”. Энэ клипийнхээ зургийг ч уламжлалт байдлаас тэс өөрөөр балгасанд өөрөө рок хэв маягаар хувцаслан авахуулсан. “N entertanment”-ийн залуусын бүтээл эл клип маань 2009 онд болсон “UBS music awards”-аас “Шилдэг имиж бүрдүүлэлттэй клип” гэсэн шагнал авсан нь надад цаашдаа олон сайхан уран бүтээл хийх урам зориг хайрласан.
-Анхны клипээ гаргачихаад хэр айж, догдолж байв? -Олон нийтийн дунд төдийлөн түгээгүй хөгжмийн урсгалаар уран бүтээл туурвих гэж байгаа тул анхны зохиолоо бодож, олон талаас нь харж байж сонголтоо хийсэн. Мэдээж миний бодож төсөөлж байснаар хүмүүс хүлээж авах уу болов уу гэж их түгшиж байтал сонсогчид харин ч их сайхан хүлээж авсан.
-Амигийн сонсогчид ихэвчлэн хэд орчим насны хүмүүс байна вэ? -Тухайн зохиолоос шалтгаалаад өөр өөр байх шиг санагдсан. “Хэдгэний нислэг”-ийг ихэвчлэн залуус, тэр дундаа 17, 18-тай хүүхдүүд сонсож байгаа нь ажиглагдсан. Энэ нь ч намайг их баярлуулсан. Өмнө би залууст сонгодог хөгжмийг хүргэх нь миний гол зорилго гэж дурдсан шүү дээ. Тиймээс зорилгодоо жаахан ч гэсэн хүрсэн тул надад их таалагдсан. Харин “Тань руу нүүж явна”-ыг бүх насныхан сонсдог юм билээ. Залуус нь “Ийм сайхан хөгжмийн зохиол байдаг юм уу” гэж хүлээж авч байхад, арай нас тогтсон хүмүүс хуучны сайхан аялгуугаа эргэн санаж байх жишээтэй. Тэгэхээр нэг талаараа Монголын хөгжмийн зохиолчдынхоо бүтээлийг залууст сурталчилж байгаа юм. Цаашдаа ч Монголын хөгжмийн зохиолчдын олон сайхан аялгууг тоглох бодолтой байгаа.
-Клипнийхээ санааг өөрөө гаргадаг уу? -Хөгжмийн зохиолоо бичүүлж байх үедээ л ерөнхий санаагаа бодоод олчихдог. Эхний “Хэдгэний нислэг” болон “Тань руу нүүж явна” зохиолын клипийг “N entertainment”-ын залуустай ярилцаж байгаад хийсэн.
-Төгөлдөр хуурчийн клип хийх, дуучдын уран бүтээлийг дүрсжүүлэхээс өөр байх даа? -Дууг дүрсжүүлэхэд ам тааруулаад л болчихдог бол хөгжмийн зохиолыг дүрсжлүүлэх их хэцүү гэж клип бүтээгчид ярьдаг. Зөвхөн гарны хөдөлгөөнийг гэхэд л хэд хэдэн удаа авч, түүнийгээ эвлүүлдэг юм билээ.
-Хүмүүсийн дунд төгөлдөр хуурчийн гарын хуруу урт, нарийн байх ёстой гэсэн ойлголт түгээмэл байдаг шүү дээ. Үнэндээ хөгжимчин хүний тэр дундаа төгөлдөр хуурчийн гар ямар байх ёстой юм бэ? -Яг үнэн. Яагаад ч юм хүмүүс тэр талаар ташаа ойлголтой байдаг. Тиймээс “Төгөлдөр хуурч хүн урт нарийн хуруутай байдаг гэсэн. Алив чиний гарыг харъя” гэх тохиолдол цөөнгүй гардаг. Үнэндээ гарын харьцаа илүү чухал байдаг юм. Хэчнээн урт хуруутай байлаа ч жижигхэн алгатай бол сайн төгөлдөр хуурч болоход хэцүү. Алга том байх ёстой байдаг.
-Бас хумсаа ургуулахгүй байх ёстой юу? -Бүр будахыг ч багш нар маань хориглодог байсан.
-Тэр нь ямар учиртай юм бэ? -Хэдийгээр хөгжим тоглоход саад болохгүй ч сонгодог хөгжим тоглох нарийн дэг ёс байдаг юм. Ямар хувцас өмсөж, тайзнаа хэрхэн ёсолж, суудалдаа суух ёстойг нэг бүрчлэн заасан байдаг. Харин урт хумс даралтын завсар орох гэх мэтээр хөгжим тоглоход саад болдог учир төгөлдөр хуурчид хумсаа ургуулдаггүй. Одоо ч бүр сурчихсан. Хумсаа ургуулъя гэсэн ч чадахгүй юм билээ. Нэг л эвгүй санагдаад.
-Харахад даралт дараад л төгөлдөр хуур тоглох тийм хэцүү биш юм шиг санагддаг. Ер нь төгөлдөр хуурыг хэр удаан давтаж байж сурдаг вэ? -Дор хаяж гурван сар болж байж дөртэй болно. Сонирхогчийн хувьд бол ганц хоёр жил давтаад энгийн аялгуунуудыг тоглож сурна. Харин мэргэжлийн хөгжимчин болохын тулд хэдэн жилээр бэлддэг. Хөгжим бүжгийн коллежид байхдаа өдөрт хамгийн багадаа дөрвөн цаг, цаашилбал найм, есөн цагаар дасгал сургуулилалт хийдэг байлаа. Тэгсэн ч бэлтгэл бага хийж байна гэж багш нартаа зэмлүүлдэг байв. Сонгодог хөгжмүүдийн техникийн эзэмшихийн тулд хэдэн жил бэлддэг юм шүү дээ. Дунд нь завсарлаж болохгүй. Хөгжимчин гэдэг спортын тамирчинтай яг адилхан. Хэдэн сар бэлтгэл хийхгүй бол формоо алдчихдаг.
-Амигийн ажлын өдөр хэр ачаалалтай байдаг вэ? -Янз бүр дээ. Бичлэгийн ажил эхэлчихсэн үед хичээлээ заана, бэлтгэлээ хийнэ гээд л толгой өндийх завгүй болчихдог. Харьцангуй ажил багатай өнжих үе ч гарна. Жишээлбэл өнөөдөр ачаалал харьцангуй бага байна. Өглөө хичээлээ заачихаад өдөр МҮОНТВ-д бичлэгт орчихоод орой 17.00 цагийн үед дуусаад, наашаа ирсэн.
-Хөгжим бүжгийн коллежийн багш нарын хичээлийн цаг ердийн дунд сургуулийн багш нарынхаас харьцангуй их биз дээ? -Концертмейстер багш хичээл заахын зэрэгцээ хөгжим тоглодог. Түүнчлэн манай коллежийн хичээл ихэвчлэн ганцаарчилсан хэлбэрээр ордог тул цаг нь харьцангуй их.
-Тэгээд өөртөө цаг зав гаргаж чадаж байна уу? -Залуу хүн юм чинь өөртөө цаг гаргалгүй яах вэ. Чөлөөт цагаа аль болох үр бүтээлтэй өнгөрөөхийг л хичээдэг. Цаг зав гарвал найзуудтайгаа уулзана, спортоор хичээллэнэ. Одоогоор усан спорт, фитнесээр хичээллэж байгаа. Байнга төгөлдөр хуурын ард суудаг болохоор хөдөлгөөн их дутагддаг. Тиймээс спортоор хичээллэж түүнийгээ нөхдөг юм. Харамсалтай нь төгөлдөр хуурчдад хичээллэж болох спорт гэж бараг байхгүй.
-Гараа гэмтээчихнэ гээд хориглодог байх нь ээ? -Тийм ээ. Сагсан бөмбөгөөс эхлээд л хориотой спортын төрөл маш олон. Бараг л хөлбөмбөг, усан спортоос бусад нь хориотой. Би уг нь боулинг тоглох дуртай. Даанч гар хурууны ажиллагаа шаарддаг тул боулинг тоглох ч хориотой байдаг юм.

Стив Уондер: Хараагүй хүмүүс төгөлдөр хуур тоглохдоо илүү

Стив Уондер гэж чухам хэн бэ гэдгийг тайлбарлах нь илүүц биз. 25 удаа “Грэмми”-гийн шагнал хүртсэн гэх ганцхан өгүүлбэр түүний ямархан суу билигтэй авьяаслаг уран бүтээлч болохыг батална. Энэ цаг үеийн хамгийн нөлөө бүхий уран бүтээлч, нийгмийн идэвхтэн тэрбээр Барак Обамагийн Ерөнхийлөгчийн ажлаа хүлээн авах ёслолын арга хэмжээнд оролцсоныхоо дараахан Ларри Кингийн шоунд уригдаж байжээ. Харин энэ удаад бага нас, урлагт хэрхэн хөл тавьсан тухайгаа хуучлахаар зочилжээ.

-Та Ерөнхийлөгч Барак Обамаг ажлаа хүлээн авч байх үед баяр хүргэн, үдэшлэгт нь оролцон, дуулж байсан. Одоо түүнийг хэр сайн ажиллаж байгаа гэж дүгнэж байна вэ?
-Би түүнийг муугүй ажиллаж байгаа гэж боддог шүү. Түүнийг Ерөнхийлөгч болохоос өмнөх найман жилд Америкийн нийгэм итгэл найдвараа алдаж, юм бүхэн замбараагүй, эмх цэгцгүй болчихоод байсан.
-Та нийгмийн идэвхтэн байсаар ирсэн. Харин одоо улс төрийн идэвхтэн болох бодол төрөхгүй байна уу?
-Би энэ тухай жилийн өмнө ярьсан санагдана. Би бүр жаахан байхаасаа л нийтийн ажилд идэвхтэй оролцдог байсан. Ээж минь бусдын тусын тулд хөдөлмөрлөвөл Зул сарын баяраар томоос том бэлэг авна гэж сургадаг байсан учир л тэгж нийгэмд тустай хөдөлмөрт өөрийгөө дайчилдаг байсан. Хожим нь энэ байдал минь бүр зуршил болчихсон.
Гэхдээ улс төрд хүч сорих бодол байхгүй. Миний үзэл бодол, аливаа асуудалд хандах хандлага улс төрчдийнхөөс тэс өөр шүү дээ.
-За тэгвэл хоёулаа таны гайхалтай уран бүтээлүүдийн талаар хуучилъя. Та хаана өссөн билээ?
-Детройтод.
-Детройтын жаал байх нь ээ. Та төрөлхийн хараагүй юм уу?
-Тийм ээ, Детройтын унаган жаал. Үнэндээ би хараагүй төрөөгүй юм гэсэн. Гэвч тун удалгүй юм харж чадахаа больсон тухай гэрийнхэн минь тайлбарлаж өгсөн. Дутуу төрсөн учир инкубаторт бойжиж, амьд үлдэх эсэх минь ч эргэлзээтэй байсан гэдэг.
-Та жаахан ч атугай гэрэл мэдэрдэг үү?
-Заримдаа гэрэл мэдрэгддэг. Би өөрийнхөө өвчнийг нүдний торлог бүрхэвчийн эмгэг гэж оношилдог юм. Агаарын хэм, хүчилтөрөгчийн дутагдлаас үүдэлтэй энэ өвчин 1950-иад онд төрсөн хүүхдүүдэд их илэрдэг байсан гэх судалгаа бий. Эмч нарыг мэдэх үед нүдийг минь аврах аргагүй болчихсон байсан гэсэн.
-Та ах, эгчтэй юу?
-Би эцэг, эхээс долуул. Гэхдээ саяхан нэг ах маань өөд болсон.
-Тэд ч бас хараагүй юу?
-Тийм ээ.
-Аав, ээж хоёр тань энэ байдлыг хэрхэн хүлээн авсан бол. Аав тань тухайн үед юу хийдэг байсан юм бэ?
-Үнэндээ аав маань манай гэр бүлд тийм ч ач холбогдолтой хүн байгаагүй. Ээж минь л биднийг өсгөсөн. Тэр загасны үйлдвэрт ажиллаж, олсон орлогоороо биднийг тэжээдэг байлаа. Азаар намайг есөн настай байхад авьяасыг минь нээж, удалгүй “Motown” студитэй гэрээ байгуулсан. Түүнээс нэг жилийн дараа миний анхны уран бүтээл цацагдаж байлаа.
-Тэгээд гэрийнхнээ тэжээдэг болсон уу?
-Боломжийн орлого олдсог болсон.
-Урлагийн хүн болоход ээжийн тань нөлөө багагүй байсан байх даа. Та хэдийнээс төгөлдөр хуур тоглож эхэлсэн бэ?
-Тийм ээ. Би таван настай байхаасаа л төгөлдөр хуур тоглох болсон. Орчин тойрноо харах чадваргүй тул дуу хөгжим, авиа гэдэг миний хувьд их чухал зүйл байлаа. Тиймээс төгөлдөр хуурын даралтат хүрч авиа гарахыг нь сонсмогцоо л дурласан. Миний хамгийн анх тоглож сурсан аялгуу бол…
-“Three Blind Mice.”
-Яг тийм.
-Домогт хөгжимчин Жорж Шерингтэй ярилцаж байх үед хараагүй хүмүүсийн нэг давуу тал нь тэд хэзээ ч төгөлдөр хуурын даралтуудыг харах гэж хичээдэггүй тул энэ нь хөгжмөө мэдрэхэд илүү тус болдог гэсэн.
-Тийм шүү. Энгийн хүмүүс төгөлдөр хуур тоглох нь хараагүй хүн тоглохоос хэцүү байдаг. Учир нь тэд даралтаа хайж, хөгжмийн нотоо эргэн санах гээд нэг дор олон үйлдэл төлөвлөж, хийх шаардлагатай болдог. Тиймээс хараагүй хүмүүс төгөлдөр хуур тоглохдоо илүү сайн.
-Үүнийг батлагчдын нэг нь та. Та хамгийн анх ямар хөгжим зохиож байснаа санадаг уу?
-“Elephant Della” гэдэг нэртэй дуу зохиож байсан.
-“Elephant Della” гэнэ ээ?
-Энэ нэрийг би сэтгэлийнхээ гүнээс эрж олсон юм.
-Энэ дуу тань хит болсон уу?
-Хит болсон гэж бодохгүй байна. Одоо тэр дууг мэдэх хүн бараг үгүй шүү дээ. Тухайн үеийн сонсогчид ч бараг гадарладаггүй байсан.
-Тэгвэл таны анхны хит уран бүтээл тань юу байв?
-“Fingertips” нэртэй дуу.
-Гурав дахь цомогт тань багтсан дуу байх аа?
-Тийм ээ. Гурав дахь цомогт минь багтсан дуу. Миний сэтгэлээс урган гарсан жааз дуу байгаа юм. Анх “Motown”-д энэ дуугаа бичүүлж байхад аман хуур, төгөлдөр хуур, бөмбөртэй хоршиж байлаа. Удалгүй “Tribute to Uncle Ray” төрөн гарсан. Харин үүний дараагаар Калренс Пол хөгжмийн найруулгыг нь өөрчилж, “Fingertips”-ийг дахин бичүүлж байлаа.
-Та нэгэн цагт “Бяцхан Стив Уондер” гэсэн нэртэй байсан байх аа?
-Бие нь жижиг боловч хэзээ ч би жижигхэн байгаагүйм шүү. Зүрх сэтгэлдээ агуу зорилго тээсэн бяцхан жаал байсан. Тэр том зорилго өсөж томрох тусам бүр л том болж байлаа.
-Амар хуурыг танд л зориулан бүтээсэн юм шиг санагддаг.
-Хэрэв та Детройтод өссөн бол хөгжмөө олон янзын өнгөөр дугаргах олон аман хуурчтай таарна. Гудамжаар алхаж байхад л блюз аялгуу эгшиглүүлэх аман хуурч тааралддаг юм. Харин би нэгэн зул сарын баярын үеэр аман хууртай анх танилцаж байлаа. Авга маань надад аман хуур бэлэглэж билээ. Харин би товчлуур нь хааччихсаныг хайж, их л гайхаж байлаа. Удалгүй аман хуураа тоглож сурсан. Одоо бол миний хувьд саксафоны дараа орох чухал хөгжим. Аман хуур тоглож байх үед…
-Таны суу билигтэн хэмээдэг. Энэ эрхэм алдрыг их залуудаа хүртсэн шиг санагдана.
-Бусдаар суу билигт хөгжимчин гэж дуудуудлна гэдэг үнэхээр гайхалтай зүйл. Гэхдээ би үүнд төдийлэн ач холбогдол өгч байгаагүй. Их залуудаа ингэж дуудуулах болсноо би мэднэ. Үүнийг харин бурхны надад илгээсэн бэлэг, би ердөө л бурхны хүн төрөлхтөнд хэлэх гэсэн бүхнийг хөгжмөөр дамжуулан хүргэж буй элч гэж өөрийгөө боддог.
Хэдийгээр би 13 настайгаа алдартай болж, олон арван ярилцлага өгч, хэвлэлийнхний анхаарлыг татах болсон ч хүүхэлдэйн кино үзэж, үеийнхэнтэй тоглохыг л туйлын их хүсдэг байв. Үнэндээ би бяцхан жаал байсан юм чинь.
-Энэ олон арван хит бүтээл хаанаас ундран гардаг юм бэ. Та хэзээ ч хүмүүсийг харж байгаагүй. Өнгө гэж юу байдгийг мэдэхгүй. Тэр ч байтугай хамгийн сайн тоглож чаддаг төгөлдөр хуураа ч үнэндээ ямар дүрстэйг нь харж байгаагүй шүү дээ.
-Үнэнийг хэлэхэд төгөлдөр хуур, болон бусад хүмүүс гээд таны дурдсан болгоныг харсан байсан бол тэднийг сэтгэлдээ төсөөлөн бодоход илүү дөхөм байх байсан. Гэхдээ би төсөөлөн бодох чадвар сайтай нэгэн. Түүнчлэн хараагүй хүмүүс аливааг харахаасаа өмнө өөрийн гэсэн төсөөлөл, сэтгэгдэлтэй болчихдог нь энэ талын чадварыг илүүтэй хөгжүүлдэг. Бид гаргаж буй дуу авиаг нь сонсдог.
-Та брайлиэр уншиж чаддаг уу?
-Брайль гэж юу юм бэ?
-Та уншиж чаддаггүй юм уу?
-Би наргисан юм аа. Мэдээж би брайль үсгээр бүтээсэн ном уншдаг.
-Та 1972 онд “Rolling Stones” хамтлагийнхантай хамт тоглож байсан байх аа.
-Тийм ээ.
-Тэдний тайзны ар дахь амьдрал хэрхэн өрнөдөг байсан бэ?
-Сонирхолтой. Бид их хөгжилтэй байсан. Би энэ аялан тоглолтын үеэр бүтэн нэг цомог гаргахуйц хөгжим бичсэн. Түүнийгээ “Talking Book” гэж нэрлээд хэвлүүлсэн. Тэдэнтэй хамт байсан цаг хугацаа надад тийм л гүн сэтгэгдэл үлдээсэн.
-Та тэдний дуунуудад дуртай юу?
-Бид “Playboy” руу хамт явж…
-“Playboy” клуб уу?
-Үгүй ээ. “Playboy”-ийн харш. Чикаго дахь харшид бид би яг л тэнэг хүн шиг байдалтай байж билээ. Учир нь би найз бүсгүйгээ дагуулаад оччихсон юм.
-Танд тэдний уран бүтээлүүд таалагддаг уу?
-Таалагддаг.
-Танд уран бүтээл туурвиж байхад ямар сэтгэгдэл төрдөг вэ. Жишээлбэл “My Cheri Amour” дууг хэрхэн төрсөн бэ?
-Үнэндээ энэ дуу
-“My Marsha” гэдэг нэртэй байсан гэж үү?
-Тийм ээ. “My Marsha” гэдэг нэртэй байсан. Түүнийг насан туршдаа минийх байгаасай гэж хүссэндээ ийн нэрлэсэн юм.
-Тэгээд яагаад дууныхаа нэрийг өөрчилчихсөн юм бэ?
-Марша бид хоёр салчихсан юм. Тэгээд ч шүлгийг нь зохиосон Силвиа Мой “My Cheri Amour” гэж нэрлэхийг хүсдэг байсан. Уучлаарай Марша. Гэхдээ…
-Таныг дуулж байх үед хэн нэгэн нотолдог уу?
-Техник технологи хөгжсөн өнөө цагт тэгэх шаардлагагүй болсон шүү дээ. Намайг тоглож байх үед компьютер бусад бүх ажлыг амжуулчихдаг болсон.
-Техник нотолж чаддаг гэж үү?
-Тийм ээ. Хөгжим тоглож байх үед тухайн тоглож буй аялгууг нь нотолчихдог программ хэдийнэ зохиочихсон.
-Та цаг үргэлж хөгжмийн тухай боддог уу?
-Тийм гэж бардам хэлж чадахгүй. Хоногийн 24 цагийн олонхид нь миний толгойд шинэ уран бүтээлийн санаа эргэлддэг. Гэхдээ би “Бурхан минь шинэ дууны санаа өгөөч” хэмээн гуйгчдын нэг биш. Миний уран бүтээлүүд өөрсдөө л оргилон гарч байдаг.

Скарлет Йохансон: Амьдрахын тулд жүжиглэж мөнгө олж байна

25-хан настай хэрнээ тэр хэдийнэ бүсгүйчүүдийн сэтгэлийг хамгийн ихээр булаадаг ажил болох Холливудын дээд зэрэглэлийн жүжигчин болж, түүнээс ч дур булаам бас нэгэн зүйлийг өөрийн болгосон нь нөхөр Райн Рейнолдс нь. Түүнчлэн тэр шинэ цомгоо ч өлгийдөн авч амжсан. Биднийг хүндлэлийг хүлээсэн эл залуухан хатагтай гэрлэлт, ажил, болон эрчүүдийг харцыг булааж, хүүхнүүдийн атааг хөдөлгөдөг биеийн галбирынхаа тухай “Glamour” сэтгүүлд ярьжээ.
Багаас кино урлагт хөл тавьж, хэрэгт дуртай олны өмнө өсөж торнихын зовлонг хүмүүс сайн мэддэг болсон. Холливуд хэмээх өнгөцхөн харахад сайхан боловч, өрсөлдөөн тэмцэл ихтэй ширүүн, буруу гишгэсэн ганцхан алхам нь амьдралыг нь тэр чигт нь хөмрүүлж мэдэх хатуу ертөнцөд дэндүү эрт хөл тавьсан цөөн жүжигчдийн нэг нь Скарлет Йохансон. Гэхдээ л тэр баргил хоолой, цэвэрхэн арьс, гоолиг бие, авьяас чадвараараа энд хэдийнэ хөлөө олсон.
Кино наадамд хамгийн анх нэр дэвшихдээ тэр 10 настай байсан гэдэг. Үүнээс хойш хэд хэдэн кинонд тоглож, найруулагчдын анхаарлыг татсаны эцэст “Арал” (2003) киноны гол дүрд тоглохдоо мэргэжлийн жүжигчин болж өсөж торнисноо баталсан. Ингээд л ажил ар араасаа хөврөх нь тэр. Жил бүр найруулагч Вуди Аллентай хамтарч ажиллах болсон түүнийг судлаач, шүүмжлэгчид “Энэ бол аз биш. Үзэгчдийн эрэлт хэрэгцээ тэднийг ийн холбож байгаа юм” хэмээн тодорхойлж байсан удаатай.

-Таны гаргасан цомог гайхалтай сайхан болжээ. Пете Йорнтой хамтран ажиллах ямар санагдав?
-Бид эртний танилууд. Би Йорны ах дүүстэй цөөнгүй удаа хамтарч ажиллаж байсан юм. тэд бүгд л энтертайнмент ертөнцөд хүч сорьдгийг та мэдэх байх. Нэг өдөр Пете над руу “Сайн уу? Чи цомог гаргахыг хүсэж байна уу?” гэсэн зурвас илгээх нь тэр. Надад тэр зурвас их хачирхалтай санагдаж, би бүр гайхсандаа “Пөөх” гэж уулга алдаж билээ. Гэхдээ л түүн рүү “Тэгэлгүй яах вэ. Яагаад болохгүй гэж” гэсэн хариу илгээсэн.
-Тэр таны дуулдаг гэдгийг яаж мэддэг байсан юм бэ?
-Тэр мэддэггүй байсан юм.
-Зүгээр л таныг дуулж чадах байх гэж таамагласан хэрэг үү?
-Пете их өвөрмөц зүйл мөрөөддөг залуу. Тэднийх нь нэг нь дуэт цомог гаргах. Намайг дуулж эхэлмэгц Пете “Чамайг сайн дуулж чаддагт чинь би их баяртай байна” гэж билээ.
-Танд мюзикл жүжигт тоглох бодол төрдөг үү?
-Бродвэйд ажиллах боломж олдвол сайхан л байна. Гэхдээ би тайзны уран бүтээлд хүч сорьж чадах эсэхээ мэдэхгүй байна. Би нэг л сандарчихвал бүх зүйлийг баллачихдаг дутагдалтай хүн.
-Тийм гэж үү?
-Жүжиг сүйрүүлчихнэ л гэсэн. Гэхдээ багаасаа тийм сандруу байсан юм биш ээ. Өсвөр насны охин байхдаа л ийм болчихсон.
-Таныг камерын өмнө өссөн гэхэд хилсдэхгүй. Гэхдээ хэзээ ч болхи, эв дүйгүй харагддаггүй шүү дээ.
-“Морьтой ярилцагч” кинонд тэгж харагддаг. Одоо тэр киногоо үзэхээр хамаг бие хөндүүр оргих шиг л болдог. Гэхдээ юм туурсан нүүр, сэгсийсэн үснээсээ ичсэндээ тэгж байна уу гэвэл үгүй. Зүгээр л болхи, эв дүйгүй жүжиглэснээсээ санаа зовж байгаа юм.
-Та саяхан нэгэн сонинд өөрийн биеийн галбиртаа сэтгэл хангалуун байдаг тухайгаа өгүүлсэн байсан.
-“Төмөр хүн 2”-т тоглохын тулд би завсар зайгүй бэлтгэл хийх шаардлагатай болсон. Яг л тагнуулч шиг эвлэгхэн хөдөлдөг болохын тулд би өдөр бүр дасгал хийж, хоолныхоо цэсэнд ч багагүй анхаарал тавьсан. Гэхдээ энэ үеэр намайг 7 кг хаясан гэдэг мэдээлэл худал. Ид шид л намайг тийм богино хугацаанд 7 кг тураах биз. Гэхдээ би бусдын биеийн галбирыг сэтгүүлээс хараад атаархаж суугчдын нэг биш. Жүжигчин хүн өөрийн биеийн галбиртаа сэтгэл хангалуун байх хэрэгтэй болдог. Тиймээс би жүжигчин болсон цагаасаа л өөртөө сэтгэл хангалуун байх болсон.
-Тэгээд та биеийн жингээ хэрхэн барьдаг юм бэ?
-Би үзэсгэлэнтэй биш, сайхан харагдахыг л хүсдэг. Арьс минь аймшигтай, би өөрөө ядарч туйлдсан мэт харагдахгүй байхад л болно. Дэлгэцнээ гарч, дүр амилуулдаг тул өөрийн биедээ анхаарал тавих нь бидний ажлын нэг хэсэг. Гэхдээ би гоолиг, дур булаам биетэй болохсон гэж хүсдэггүй.
-Олон жүжигчин хоолны дэглэмдээ ихэд анхаарал хандуулдаг биз дээ?
-Сэтгүүл эргүүлтэл целлюлиттэй, жүрж шиг гуятай бүсгүй зураг байвал хэн ч таашаахгүй. Тэр хүний хэн байх нь хамаагүй. Бүгд л муулан, доромжлох болно. Хүмүүс галзуу юм шиг улангасан дайрч, амаа уралдуулан тэр зургийг шүүмжилвэл хэн ч гайхахгүй. Тиймээс л тэд биедээ анхаарал хандуулах шаардлагатай болдог.
-Харин та энэ галзуурлаас хэрхэн ангид байдаг вэ?
-Эцэг эх минь надад тийм хүмүүжил олгосон.
-Өнгөрсөн хугацаанд та олон кинонд тоглосон. Тэдэн дунд чинь тачаангуй бүсгүйн дүр ч цөөнгүй бий. Хэдийнээс тачаангуй бүсгүйн дүрд тоглох болсон бэ?
-17 бил үү 18 настай байхдаа. Охин биш, бүсгүй хүний дүрд тоглосон минь сэтгэлийг минь их хөдөлгөсөн шүү. Гэхдээ би тачаангуй эмэгтэйн дүр бүтээх гэж огт хичээгээгүй. Харин ч их энгийн байхыг бодсон. Учир нь тачаангуй харагдах гэж хэт их хичээх нь хамгийн тачаангуй бус байдлыг үүсгэдэг.
-Үеийнхнийгээ бодвол та маш олон зүйл амжуулсан бүсгүй. Юу таныг ийм амжилтад хүргэсэн юм бол?
-Би амьдрахын төлөө жүжиглэж мөнгө олж байгаа жирийн л эмэгтэй. Дараагийн ажлаа олохын тулд цаг зуурын ажил эрхэлж байгаа гэдгээ мартахгүй байхыг л хичээдэг. Хүссэн дүрээ авахын тулд цаг үргэлж тэмцэх ёстой.
-Таван жилийн дараа кино ертөнцийг байлдан дагуулна гэсэн бодол төрдөг үү?
-Таамаглах аргагүй шүү дээ. Би өөрийн нарийн боовны газар нээчихсэн зогсож байх ч юм билүү хэн мэдлээ. Яг л кинонд гардаг шиг амьдрал хэрхэн эргэхийг би таашгүй.
-Чухам ямар шалтгаан таныг залуугаараа нөхөрт гарахад хүргэсэн юм бэ?
-Би гэрлэх тухай огт бодож, төлөвлөж байгаагүй. Райн бид хоёрын гэрлэлт бол жамаараа болсон явдал. Тиймээс би өөрийгөө алдсан гэж боддоггүй.
-Гэхдээ л бусдаас өөрөөр амьдарч байгаа юм шиг санагддаггүй юү?
-Миний бусдаас ялгарах ганцхан ялгаа гэвэл өөрийн гэр бүлээ зохиож байгаа явдал. Яг л жижиг омог байгуулж байгаа шиг. Хүмүүс хайр сэтгэлийн харилцаа өөрийг нь засдаг гэж боддог. Тэр үнэн. Өөрийгөө таньж мэдэх боломж олгодог юм билээ.
-Танд улаан хивсний ёслол таалагддаг уу?
-Улаан хивсний ёслолд би хоёр талтай ханддаг. Гэртээ хувцсаа өмсөн бэлэн болчихсон байгаа үед л улаан хивсний ёслол надад хамгийн их их таалагддаг. Харин яг улаан хивсэн дээгүүр алхаж байх үед тун таагүй мэдрэмж төрдөг. Хачирхалтай сонсогдож байгаа биз. Гэхдээ л тэр үед миний ам хатаж, зүрх дэлсэн, байдгаараа сандарчихдаг.

Спорт цогцолборын жавар үргээсэн тоглолт

Ажлын ачаалал нэмэгдэж, амралтын хугацаа дуусах зуны сүүл сард л “Cosmopolitan” сэтгүүл Монгол хувилбартай болох нь гэсэн яриа чих дэлссэн. Намрын налгар өдрүүдэд дуншсаар борлуулалтаараа дэлхийд толгой цохидог уг сэтгүүлийн 61 дэх хувилбарын нээлт уржигдар шоу тоглот, үдэшлэг гэсэн хоёр хэлбэрээр боллоо.

Хүлээлтээр дүүрэн эхлэл

Дэлхийн хэмжээний оддыг Монголын тайзнаа цуглуулж, шинэ спорт цогцолбор дахь анхны шоуг тоглолтыг хийнэ хэмээн амласан тул “Cosmo love” шоу тоглолт багагүй хүлээлт үүсгэчихсэн байсан бололтой. Барууны шоу бизнесийн ертөнцөд чамгүй амжилттай яваа дуучин Николь Шерзингер Монголд ирэх болсон тухай мэдээлэл хагас сарын өмнөөс л цацагдсан цагаас л энэ хүлээлт эхлэлсэн гэж хэлж болно. Эвлэгхэн хөдөлгөөн, чадварлаг хоолойгоороо барууны сонсогчдыг байлдан дагуулсан Николь хэдийд “Чингис хаан” нисэх онгоцны буудалд буух бол гэсэн хүлээлт сэтгүүлчид төдийгүй залуусын сонирхлыг ч татаж байв. Түүнийг ирэхгүй болсон талаар шоу зохион байгуулагч “Ирмүүн” агентлагийнхан мэдээлсэн ч үзэгчдийн хүлээлт үүгээр төгсгөл болсонгүй. Дэлхийн хамгийн шилдэг бүжгийн хамтлаг гэгддэг “Тодес”-ийн хараа булаам бүжиг, эмэгтэй дээд өнгөөр дуулах чадвартай контртенор Олег Безинских, Европын үзэгчдийн анхаарлыг татаж буй Ч.Урнаагийн хэрхэн дуулахыг харах гэсэн хүлээлт үзэгчдийн сэтгэлд хадгалаастай хэвээр. Шинэ цогцолбор хүрэх замд уржигдар орой уртаас урт дараалал үүссэн байсан нь үүний нотолгоо.
Өвлийн эхэн сартай уралдан нээлтээ хийсэн спорт цогцолборын хаалгыг татвал цогцолборт хэдийнэ үзэгчид цуглачихаж. Танхимын голд зуны дунд сарын үдшийн тэнгэрийг санагдуулам оддоор чимсэн нүсэр том тайз байрлуулчихаж. Үзэгчдийн талаас илүү хувь нь хэдийн цугласан ч тоглолт цагтаа эхэлсэнгүй. Дахиад л хүлээлт. Бараг цаг орчим чилээсний эцэст танхим ч дүүрч, тоглолт ч эхэлсэн.

“Гайхмаар” эхлэл

“Дэлхийн хэмжээний сэтгүүлийн дэлхийн хэмжээний тоглолт” гэсэн сурталчилгааны үеэр уншиж байсан тоглолтын тодотгол сэтгэлд тод санагдах тул үзэгчид уулга алдан гайхширах үеийг өнгөрүүлчихгүймсэн гэсэн бодол толгойноос үл сална. Хачирхалтай нь ёстой гэнэтийн гэмээр эхлэл болох нь тэр. Бие халаалт гэж эндүүрэм дижей Алисиа Спутникийн тоглосон аялгуугаар үзэгчид бүжиглэх үү, алга таших уу гэдгээ гайхаж ядан “гайхмаар” эхлэлийг хүлээн авах нь тэр.

Тоглолтын баатрууд “Тодес”

Тоглолтын учрыг ойлгож ядан байтал “Тодес”-ийн бүжигчид залгаж гарч ирсэн нь үзэгчдийг анхаарлыг эрхгүй татсан. Шоу тоглолт гэдгийг жинхэнэ утгаар нь харуулах тэд үзэгчдийг хэрхэн байлдан дагуулах, хэрхэн хөгжөөхөд хэдийнэ дадчихаж. Үзэгчдийг уулга алдтал гүйцэтгэх гоцлол бүжигчдийн үсрэлт төдийгүй хормын дотор хувцсаа сольчих шидийн юм шиг сэргэлэн арга нь ч манайхныг багагүй хөгжөөсөн.

Хилийн чанад дахь уран бүтээлчдээр хичээл заалгасан үдэш

Ингээд л ар араасаа сонирхолтой үзүүлбэрүүд үргэлжлэх нь гэсэн бодол замхраан өнөөх л монгол маягийн шоуны улиг болсон арга барил болох үзэгчдийг алга ташуулж, тоглолтын хормоос хумслах зорилготой хөтлөгчид тайзнаа гарч ирэх нь тэр. Ижилхэн хослолоор гангарч, “Космо”-гийн илэрхийлэл болсон адилхан ягаан цамц өмссөн жүжигчин Э.Ууганбаяр, С.Тэмүүжин нарын спортын танхимд сарнин үзэгчдэд үл сонсогдох ярианы төгсгөлд “Киви” гэсэн үг дурдагдсанаар дараагийн номерын баримжааллаа.
“T zone” гэх хөнгөн хэмнэлтэй дуугаар эхэлсэн тэдний тоглолт замхран, чихний үзүүр үл сонсогдох дуугаар өндөрлөх нь тэр. Эсвэл тэд зүгээр л бүжиглэхээр гарч ирсэн юм болов уу хэмээн гайхаш төрүүлэх энэ алдаа Д.Болдыг дуулах үеэр давтагдсан. Дэгжин хувцаслалт, чихэнд хоногшсон танил дуугаа понограммгүй дуулан хөгжмийн ертөнцөд цөөнгүй жил хүчин зүтгэхдээ иймэрхүү эвгүй байдлыг эвтэйхэн залруулчих туршлага суусан хал цэрэг гэдгээ сануулаад амжсан.
Манайхны тоглолт ч тэгэсгээд өнгөрч. Харин Азийн дива хэмээгддэг Ч.Урнаа суугаагаараа дуулж, Олег Безинских танхимын нөгөө захад байгаа үзэгчийн чихэнд ч тодоос тод сонсогдохоор дуулан “онгирчих” шиг болов. Үнэндээ учир үл мэдэх нэгэнд техникийн саатал биш, хилийн чанад дахь уран бүтээлчид хичээл заачихаж байгаа шиг сэтгэгдэл төрөхөөр тоглолт болсныг нуух юун.

Никольтой Никольгүй хийсэн тоглолт боловч…

Дэлхийн нэр хүндтэй оддыг эх орныхоо тайзнаа тоглуулж, үзэгчдэд бэлэг барина гэсэн “Ирмүүн” агентлагийн хамт олны дэврүүн сэтгэлийг дэмжихээс аргагүй. Гэхдээ Ч.Урнаагийн тоглолт залуусыг бухимдуулсан шиг “Тодес”-ын тоглолт, тэднийг дэмжих үзэгчдийн алга ташилт хижээл насны үзэгчдийн дургүйцлийг төрүүлсэн нь энэ тоглолтын бас нэгэн дутагдал болсныг сануулах нь зүйтэй. Энэ шалтгаанаар хоёр цаг үргэлжилсэн “Cosmo love” шоуны талаар таагүй сэтгэгдэлтэй үлдсэн үзэгчдийн тоо хэд дахин нэмэгдсэн нь гарцаагүй.

Н.Цэлмэг: Хамгийн эрх чөлөөтэй хөгжмийн урсгал бол хип хоп

Түргэн хэмнэлтэй, бас бага зэрэг гуншсан дуугаар нь хип хоп сонирхогчид түүнийг андахгүй. “Мистер догс” хамтлаг уянгалаг дуунуудаараа сонсогчдыг байлдан дагуулж байх үеэс л урлагт хөл тавьсан тэрбээр “Опозит”, “Ванкүиш” зэрэг залуу уран бүтээлчидтэй харьцуулахад хип хоп хөгжмийн ертөнцөд арваад жил хүчин зүтгэж буй хал цэрэг. Гэхдээ л түүнийг залуус Н.Цэлмэг гэхээсээ илүүтэй TJ нэрээр нь анддаггүй. “Хакуна Матата”, “Let’s dance” зэрэг залуусыг байлдан дагуулсан уран бүтээлээр Монголын хип хоп урлагт шинэ өнгө аясыг нэвтрүүлээд буй түүнтэй уулзаж, ярилцлаа.

-Сүүлийн үед ямар уран бүтээл хийж байна вэ?
-“Ванкүиш”, “Опозит”, Тижи гэсэн уран бүтээлчид хамтарч дуулах болсныг сонсогчид анзаарсан л байх. Бид цаашдаа ч хамтран ажиллах болно. Түүний зэрэгцээ тус тусын уран бүтээлээ ч эрхлэн гаргаж байгаа. Миний бие дааж дуулсан уран бүтээлүүд тун удахгүй сонсогчдын хүртээл болно.
-Тижиг цөөнгүй жил дуулж байгаа гэдгийг сонсогчид мэднэ. Гэхдээ бие даасан уран бүтээл гаргаж байсан нь тоотой хэдхэн байх. Энэ ямар учиртай вэ?
-Тийм ээ. “Мистер догс” хамтлагт албан ёсоор хоёр жил дуулсан. Түүнээс хойш “Татар” хамтлагийнхантай хамтран уран бүтээл туурвиж байв. Тус хамтлагийн анхны цомог болон хамгийн сүүлд гаргасан “Freedom” цомогт ч надтай хамтран дуулсан дуу багтсан байгаа. Гэхдээ би цомог гаргаж, тоглолт хийнэ гэсэн зорилго өвөртөлж дуулж байгаагүй. Сонирхлоороо л дуулж байсан. Хэдийгээр fm-ээр цацаж, дүрсжүүлээгүй ч ганцаараа дуулсан нэлээд хэдэн дуу бий. Гэхдээ 40, 50-иараа бол байхгүй. Аливаа зүйл элбэг байх тусмаа үнэ цэнээ алдчихдаг талтай.
-Тижи ямар арга барилаар бусад репперүүдээс ялгардаг вэ?
-Би ер нь oldschool урсгалаар түлхүү дуулдаг. Гэхдээ нэг урсгал чиглэл бариад дууны аяндаа зохицуулж, эсвэл үгэндээ тохируулан ая зохиосон тохиолдол байхгүй. Сүүлийн үед өөрийн хоолойнд тохирсон ая сонгон дуулж, аль болох өөрийгөө эвдэхгүй байхыг илүүд үзэх болсон.
-Өөрийг чинь их хурдан хэмнэлтэй үглэдэг байсныг мэдэх юм. Одоо харин бага зэрэг өөрчлөгдсөн шиг санагдсан.
-Хурдан хэмнэлтэй дуулахад цаг хугацаа их шаарддаг. Тэгээд ч ийм техниктэй дууг манай сонсогчид хүлээж авах болоогүй байх шиг байна. Нэг танил маань “Чиний юу дуулаад байгааг ойлгохгүй болохоор нь бичлэгийг нь удаашруулж ч үзлээ” гэсэн удаатай. Яг техинкийн дагуу дуулах үед зарим үгний өргөлт алдагдах, хоёр үг нийлж сонсогдох гэх мэт ойлгомжгүй өөрчлөлт гардаг. Хип хоп дууны хувьд шүлгийн агуулга нь их чухал ач холбогдолтой байдаг. Тиймээс сүүлийн үед арай удаан хэмнэлтэй дуулах болсон.
-Цаашид ямар урсгалаар дуулах бодолтой байна вэ?
-Бүхий л урсгал чиглэлээр уран бүтээл хийнэ гэсэн бодолтой байгаа. Мэдээж баруунд энэ төрлийн урлаг ямар хандлагатай байгааг ажиглаж, уран бүтээлийнхээ хэв маягийг түүнтэй нийцүүлнэ. Баруунд хит болж байгаа гээд тэр чигт нь хуулчихвал амьгүй, хиймэл болох юм шиг санагддаг. Монгол хүний сэтгэхүй, уламжлалд нийцүүлэн бага зэрэг өөрчлөх нь зүйтэй болов уу. Гэхдээ ийм уран бүтээл хийнэ гэдэг амаргүй. Их авьяас, туршлага, мэдрэмж шаардагдана.
-Шинэ зуунд барууны хөгжмийн ертөнцөд репперүүд хүч түрэх болсон. Гэтэл манай хип хоп урлагт бие даасан уран бүтээлч амжилт гаргах нь ховор юм.
-Манайд энэ төрлийн урлаг хөгжөөд арав гаруй жил болж байна. Гэтэл баруунд хип хоп урлаг 60, 70 жилийн өмнө үүссэн. Тэгэхээр энэ нь туршлагатай шууд холбоотой. Манай сонсогчид нэг реппер дуулбал хоёрдугаар бадгаас нь эхлээд л залхчихдаг. Тэгэхээр хоёр гурван дуу дуулаад эхэлбэл улиг болоод бүр дургүйцнэ. Олон хүнээс олон санаа гардаг тул түүнийг нь сонсогчид анхаарч, хамтлагуудын уран бүтээл сонсогчдын сэтгэлд илүү нийцдэг. Харин барууныхан сонсогчдын хэрхэн уйдаахгүй байх арга барил, ямар сэдэв сонгон авах вэ гэдгээ олон арван жилийн туршлагадаа үндэслэн ойлгочихсон байдаг.
-Хип хоп хөгжим бусад урсгалуудаас юугаараа ялгаатай вэ?
-Поп хөгжим сэдвийн хувьд хумигдмал байдаг бол рок хэт туйлширдаг. Гэхдээ туйлширч байгаагийнхаа ачаар гайхалтай уран бүтээл гаргаж байгаа тул тэднийг үгүйсгэх аргагүй. Харин хип хоп урлаг бол бүхий л сэдвээр чөлөөтэй дуулах боломж олгодгоороо онцлог. Тиймээс хамгийн эрх чөлөөтэй хөгжмийн урсгал гэж нэрлэсэн ч болох. Үүний тод жишээ ньүүсэн хөгжиж байхдаа хаагдмал байсан хип хоп урлаг өдгөө даяаршлагдаж, дэлхий дахиныг байлдан дагуулж байна. Ардчилал байгаа газар л хип хоп урлаг хүчээ авч, Монголд ч энэ жишгээр хөгжиж байгаа. Хэдхэн жилийн өмнө эрх мэдэлтнүүдийн өмнө хүн бүр л толгой бөхөлздөг байсан бол одоо нийтээрээ эрх мэдэлтэн гэдэг муу муухай хүний тоонд оруулан бодох болсон. Эрх мэдэлтнүүдийн нэр хүндийг унатал нь дуулж байна гэдэг урлаг ямар хүчтэй болохыг харуулж буйн бодит жишээ. Энэ сэдвийг хөндөөгүй хип хопчид Монголд үгүй байх.
Түүнээс гадна дуучдад шүлгээ зохиодог нь уран бүтээлдээ өөрсдийн ертөнцийг үзэх үзэл, бодлоо шингээдгээрээ бусад урсгалаас давуу. Дууг нь сонсоод л тухайн репперийн зан араншин, үзэл бодол гээд л дотоод ертөнцийг ойлгочихож болдог. Бас бусад урсгалыг бодвол хамгийн өрсөлдөөн ихтэй нь. Авьяас чадвар, мэдлэгээрээ шүүгдэж ард түмний дундаас энэ урсгалын уран бүтээлчид төрдөг тул репперүүд их хүчтэй. Жинхэнэ репперийг урлагийн талаар мэдлэгтэй цөөн хэдэн хүн тойрон сууж ярилцаж байгаад шүүж, авьяастай эсэхийг нь тодорхойлох боломжгүй байдаг.
-Арваад жилийн өмнө борооны дараах мөөг шиг олон байсан хип хопчдын тоо одоо тун цөөхөн болсон шиг санагдана. Энэ юутай холбоотой вэ?
-Би нэг зүйлд их харамсдаг юм. Хип хоп урсгалыг буруу тийш зүглүүлсэн эзэд нь “Flash”, “Noname”, “H2” гэх хамтлагууд. Хайр дурлалын сэдэвтэй дуу хийж болно л доо. Гэхдээ тэр үнэ цэнэтэй үгийг дуу бүрээрээ хэдэн янзаар илэрхийлэх шаардлагагүй. Бидний хувьд тэдгээр дууг нь сонсоход утга санаа, шүлэг, ая гээд уран бүтээл гэж нэрлэхэд ч хэцүү. Уран бүтээл гэдэг оюунлаг, сонсогчдыг сайн сайхан зүйл сэнхрүүлэх чадвартай байх ёстой.
Монголын нийгэмд хайраас өөр дуулах сэдэв асуудал олон байна шүү дээ. Хэдийгээр улс хөгжиж байгаа ч нийгэм тэр чигтээ сайхан болчихоогүй байна. Хамгийн энгийн жишээ гэхэд л ямар ч боловсролтой сайн залуу байлаа гээд зөвхөн цалингаараа байр, унаатай болж, элбэг хангалуун биш юмаа гэхэд дутагдаж гачигдах зовлонгүй амьдарч чадахгүй байна. Заавал бусдыг залилж, хууль бус зүйл хийж байж л өөрийн наад захын хэрэгцээгээ хангаж байна. Нийслэлээр дүүрэн дээд боловсролтой залуус лааз өшиглөөд явж байхад гаднын иргэдийг авчирч хэдэн саяар цалинжуулж ажиллуулах шаардлага байгаа ч уу, үгүй ч үү. Хэрэв монгол залуус тэр ажлын байрны шаардлагыг нь хангахгүй байвал гадаадад сурч боловсрох боломжийг нь бүрдүүл л дээ.
Хамтлаг дуучид цөөрсөн гэдгийг хувьд би санал нийлдэггүй. Харагдаж байгаа нь тоотой хэдхэн мэт боловч цөөнгүй дуучид, хамтлагууд уран бүтээл гаргаж л байна. Гэхдээ манай сонсогчдын шалгуур их өндөр болсон байна. Ямар дууг сонсож, ямрыг нь сонсохгүй байх вэ гэдгээ мэддэг болсон. Тиймээс тэр шалгуурт нийцэхгүй нэг нь огт анзаарагдалгүй тоглоомоос гарч байгаа хэрэг. Арав гаруй жилийн өмнө хип хоп гэдэг урлаг монголчуудын хувьд цоо шинэ зүйл байлаа. Шинэ бүхэн хүмүүсийн анхаарлыг татдаг. Тиймээс тухайн үед хип хоп гэсэн топотголтой бүхэнд хошуурч, ямар ч шалгуур, шүүлтүүргүйгээр гаргасан дуу бүхнийг хүлээн авдаг байснаас тийм олон хамтлаг, дуучид оршин тогтносоор байсан хэрэг. Өнөө цагт дуулж байхдаа ганц л буруу үг хэлчихвэл рейтинг нь унаж, цаашид уран бүтээл хийвэл амжилт олох эсэх нь эргэлзээтэй болсон. Тэр хэрээр хип хоп урлагийн босго өндөрссөн.
-Саяхнаас бие биенээ муулсан дуу бүтээдэг моод дэлгэрээд байна. Энэ хэр ач холбогдолтой юм бэ?
-Баруунд diss гэх мэт төрөлд байдаг л даа. Манайд нөгөө монгол хүний атаач зантай холбоотой энэ урсгал их хавтгайраад байна. Уг нь diss нь бусдын шүүмжлэлээс алдаа дутагдлаа олж харан, өөртөө дүгнэлт хийх боломж олгох ач холбогдолтой.
-Гэхдээ баруунд бусдыг харааж зүхэн, царай зүс, биеийн галбираар нь доромжлох тохиолдол гардаг уу?
-Тэр бол чөлөөтэй. Гагцхүү тухайн шүүмжлүүлсэн хүн хэрхэн хүлээж авахаас л шалтгаалдаг.
-Сүүлийн үед нэрд гарч яваа нэгнээ шүүмжилсэн дуу гаргаж бусдын анхаарлыг татан, амжилт олох гэсэн башир аргатай залуус олширсон байх юм.
-Бусдыг шүүмжлэх үед шүүмжлэгчийн зүг олны анхаарал сарнидаг бичигдээгүй хууль бий л дээ. Манайд ч саяхныг хүртэл тийм л байсан шүү дээ. Хаана хэрүүл зодоон болж байна тэр газар хүмүүс бөөнөөр цугладаг байсан. Харин өнөө цагт залуусын сэтгэлгээ отг өөр болсон байна. Муу муухай зүйлийн үр дагаврыг ухамсарладаг болж. “Залуусын олонх нь хоёр солонгосыг найрамдаасай” гэж бодож суугаа. “Дайтаасай” гэж бодож, ярьж яваа хүмүүс ч бий байх. Гэхдээ тун цөөн. Монголчуудын оюуны түвшин их өндөр болсон тул ийм аргаар амжилт олох гэсэн үйлдэл тун удахгүй урлагаас шахагдах байх.
-10 жилийн өмнөхөөс Монголын хип хоп хөгжиж чадсан уу?
-10 жилийн өмнөх дууг өнөөгийн бидний гаргаж байгаа дуутай харьцуулан сонсоход л энэ асуултынхаа хариуг олно. Тухайн үед барууны чадварлаг хөгжмийн зохиолчид, найруулагчдын дууг хуулбарладаг байсан тул зарим хүнд хөгжихгүй байгаа юм шиг санагддаг байх л даа. Гэхдээ одоо бол манай уран бүтээлчид өөрсдөө аяаа зохиож, дуугаа дуулж байна.
Тухайн үед уран бүтээлээр цангасан байсан учир гаргасан бүхнийг нь сонсдог байсан бол одоо интернэт, MTV-ээр сонссон уран бүтээлтэйгээ харьцуулан жишиж, дүгнэлт хийдэг болчихож. Гэхдээ манай уран бүтээлчид чадварлаг. Барууны хип хопчидтой өрсөлдөхүйц өсөж хөгжсөн. “Тэгвэл яагаад Монголын хип хоп MTV-гээр гарахгүй байгаа юм бэ” гэж хүмүүс гайхах байх. Өөрсдийн гэсэн зах зээлийг хэдийнэ олчихсон барууны уран бүтээлчид Монголын хип хопчдод байраа тийм амархан тавиад өгчихгүй. Манай Монголд MTV шиг кабелийн хөгжмийн суваг байсан бол бид хэдийнэ олон улсад танигдчих байсан гэдгийг би бардам хэлнэ.

Олег Безинксих: Азийн орнуудаас зочилж байгаа анхны улс нь Монгол

Баритоноос эмэгтэй дуучдын сопрано, альт хүртэл бүхий л өнгөөр дуулж чаддаг авьяастнуудыг контртенор хэмээн нэрийддэг. Санкт-Петербургийн консерваторийг төгссөн цорын ганц контртенор Олег Безинских-Безинский өнгөрөгч бямба гаригийн өглөө “Чингис хаан” нисэх онгоцны буудалд буулаа.
Америк, Европын бүхий л орнуудаар аялж, нэр хүндтэй томоохон театруудад урилгаар тоглодог тэрбээр энэ удаад Монголын үзэгчдийн сонорыг мялаахаар ирж байгаа юм. “Оросын гайхамшиг” хэмээгддэг түүнийг онгоцноос буумагц зөөлөн цас хаялж, хэвлэлийнхэн бүчин авсан. Сэтгүүлчдийн тавьсан цөөн асуултад хэрхэн хариулсныг болон монголд ирсэн сэтгэгдлийнхээ тухай цөөн хором хөөрөлдсөнийг уншингч танд хүргэе.


-Монголд болох тоглолтод оролцоно уу гэсэн саналыг тавихад танд хамгийн түрүүнд ямар бодол төрсөн бэ?
-Хамгийн түрүүнд очиж үзээгүй улсад очих нь гэж бодогдсон. Учир нь би Америк болон Европ тивийн бүхий л орнуудад очиж байсан. Гэхдээ Азид огт хөл тавьж үзээгүй. Тиймээс Азийн орнуудаас зочилж байгаа анхны улс нь Монгол. Юуны өмнө Монгол Улс, монголчуудтай танилцах нь миний сонирхлыг татаж байв. Тиймээс намайг энд хоёр зорилгоор ирсэн гэж хэлж болно. Нэгт өөрийгөө харуулах, хоёрт өөрийнхөө хувьд цоо шинэ ертөнцтэй танилцах.
-Азидаа Монгол Улс сонгодог урлагаар нэлээд дээгүүрт ордог. Тиймээс Монголын сонгодог урлагтай танилцах бодол төрж байв уу?
-Би энэ төрлөөр гурван ч сургууль дүүргэсэн хүн. Хоёр ч сургуульд театрын найруулагч мэргэжлээр суралцаж, эцэст нь Санк-Петербургийн консерваторийг төгссөн. Тэгэхээр багагүй хугацааг сонгодог урлагийн мэргэжлээр суралцахад зориулсан гэсэн үг. Тиймээс Монголын сонгодог урлаг ямар түвшинд хөгжиж байгааг харахсан гэхээс тэсэн ядаж байлаа. Бас эстрад дуулдаг болохоор Монголын дуурийг ч тэр, эстрадыг ч тэр үзэхийг хүсэж байна.
-Цаг зав гарвал Монголын сонгодог урлагийн уран бүтээлчидтэй уулзах уу?
-Уулзана аа. Монголын сонгодог урлаг миний сонирхлыг их татаж байгаа. Тиймээс боломж гарвал уран бүтээлчид, дуучидтай уулзахыг хичээнэ. Би монголын сонгодог урлагийг сонирхохын тулд л Марийнский театр дахь тоглолтоо цуцалсан. Би Москва, Санк-Петербургт амьдардаг. Тиймээс тэнд тоглолт хийх боломж надад хожим олдож л таарна. Харин Монголд болох шоунд оролцох боломж олон тохиохгүй. Монголд ирэхийн өмнө бэлтгэл хийх цаг хугацаа хэрэгтэй байсан тул би Марийнский хэмээх нэр хүндтэй театрт дахь тоглолтоо цуцлахаар шийдсэн. Монголд болох шоунд оролцсоныхоо дараа Францад болох нэгэн тоглолтод оролцох урилгатай. Түүндээ бэлдэхээр эхлээд Санкт-Петербург руу явна. Францад тоглосныхоо дараа буюу энэ сарын 15-нд Орост эстрад дууны тоглолттой. Түүний дараа Америкт дуурийн тоглолт хийнэ гэх мэт ар араасаа хөвөрсөн олон ажил байна. Гэхдээ л Монголын сонгодог урлаг миний сонирхлыг илүүтэй татсан. Учир нь Санкт-Петербургийн консерватори сонгодог урлагийн мэргэжилтэн бэлтгэдгээрээ дэлхий дахинд нэр хүндтэй. Энэ сургуулийг төгссөнөөрөө би бахархдаг. Манай сургуулийг төгссөн монгол дуучин байдаг эсэхийг би мэдэхгүй байна. Гэхдээ Азийн орнуудаас солонгос, хятад хүн ирж суралцаж байсныг би мэднэ.
-Энд ирэхээсээ өмнө манай орны тухай ямар мэдлэгтэй байсан бэ?
-Наашаа ирэхийн өмнө эхнэр маань Монгол Улсын тухай судалж, надад мэдээлэл өгсөн. Тэгээд нийслэл нь 800 мянган хүн амтай гэдгийг хэлсэн. Гэхдээ одоо хэд болсныг сайн мэдэхгүй байна. Бас гурван ч Чингис хааны хөшөөтэй, тэдний нэг нь их том, дотроо зоогийн газар, музей гэдгийг мэдсэн. Тиймээс дэлхийн хамгийн том Чингис хааны хөшөөг буцахаасаа өмнө үзнэ гэж төлөвлөж байгаа. Учир нь би улс үндэстнийг номноос уншсан мэдээллээрээ дүгнэх боломжгүй, зөвхөн нүдээр харж байж дүгнэлт хийх хэрэгтэй гэсэн бодолтой явдаг хүн.
-Шоунд ямар дуу дуулахаар төлөвлөж байна вэ?
-Шоуг зохион байгуулагчид намайг дуучин Б.Баярцэцэгтэй хамтарч дуулах санал тавьсан. Түүнээс гадна нэг испани дуу, попера урсгалын дуу дуулахыг зөвлөсөн. Гэхдээ эцсийн шийдвэрийг зохион байгуулагчидтай ярилцаж байгаад гаргана. Би ч бас хэд хэдэн дуу дуулах бодолтой бэлдэж ирсэн байгаа. Хэрэв үзэгчид сонгодог уран бүтээл сонсохыг хүсэж байгаа бол би татгалзахгүй.
-Онгоцны цонхоор Улаанбаатарыг харахад ямар сэтгэгдэл төрөв?
-Би газардахын өмнө онгоцны цонхоор хараад продюссертээ “Их том хот юм аа” гэж хэлж байлаа. Москвад буухын өмнө харахад энд тэндгүй гэрэл гялалзаад л их том харагддаг шүү дээ. Өнөөдөр Улаанбаатарт буухад ч бас гэрэлтсэн барилгууд хаа сайгүй харагдсан. Тэгээд их том хот байна даа гэсэн сэтгэгдэл төрлөө.
Одоо бид жаахан амарсны дараа хоттой танилцана. Тэр үед л сэтгэгдлээ хэлж болох байх. Улаанбаатар хоттой танилцаж амжаагүй байгаа яаран дүгнэлт хийх аргагүй юм. Яг одоо төрж байгаа сэтгэгдэл гэвэл их утаатай газар байна даа гэж бодогдож байна.
-Таныг Монголд тоглох урилгыг их уриалгахан хүлээж авсан гэсэн. Монголд орныг яагаад тэгж их сонирхсон юм бэ?
-Монголд ажиллаж байсан консерваторийн багшдаа Монгол руу явах гэж байгаа тухайгаа дуулгатал “Чи ямар азтай юм бэ. Би Монголд очихыг их хүсэж байна” гэсэн. Тэр Монголд ирэлгүй 20 жил болж байгаа гэсэн. Танай улсад төгөлдөр хуурчаар, харин нөхөр нь балетмейстерээр ажиллаж байсан юм билээ. “Би түүнд эхлээд очиж үзье” гэтэл “Монгол Улс чамд таалагдана аа. Би мэдэж байна” гэсэн. Тэгэхэд нь би тэгвэл “Дараа нь хоёулаа хамт явъя” гэж хэлсэн. Энэ удаагийн шоунд оролцохоос гадна надад Монголд ирж дуурь болон попера тоглолт хийе гэсэн бодол бий.
Энд олон жил ирээгүй багшийгаа дагуулан дараа дахин ирнэ. Багш маань хамт ажиллаж байсан хүмүүстэйгээ уулзахсан гэж хүсэж явдаг гэсэн. Түүнчлэн багш маань “Монголчууд их найрсаг, зочломтой хүмүүс. Яг л жаахан хүүхэд. Тэд үргэлж инээмсэглэж явдаг” гэсэн. Багшийн үг үнэн бололтой. Энд сууж байгаа монголчууд бүгд л инээмсэглэж байна шүү дээ. Энэ сайн хэрэг. Дэлхий дээр ингэж инээмсэглэж явдаггүй олон мянган хүн байдаг.
-Та их шахуу цагийн хуваарьтай байдаг уу?
-Тийм ээ. Өмнө хэлсэнчлэн би энд тоглосны дараа Францад, дараа нь эх орондоо тоглож, тэгээд Америк руу ниснэ. Түүний дараа төрөлх хотдоо тоглолттой, бас Францад цомог гаргана. Нэг ажлаас нөгөө гүйж явдаг хүн. “Ойр ойрхон олон гишгэснээс оновчтой ганц том алх” гэсэн зүйр үг байдаг юм. Гэхдээ миний ажил тэгэх боломжгүй юм даа. Амьдрал гэдэг ямар ч хүнээс хурд шаардах юм байна шүү дээ.
-Та өмнө нь Монгол хүнтэй уулзаж байсан уу?
-Үгүй ээ. (Энэ үеэр продюссер нь түүнийг нэг монгол охинтой уулзаж байсныг сануулав) Өө нээрээ тийм л дээ. Өнгөрсөн 30-нд бид их яриа, сэргэлэн монгол охинтой тааралдсан. Удахгүй Монгол руу явж тоглолтод оролцох гэж байгаа тухайгаа хэлтэл тэр “Монголд уулзъя” гэж хэлсэн.

Биднийг “Чингис хаан” нисэх онгоцны буудлын танхимд ийн ярилцаж дуусмагц тэр зочид буудал руугаа хөдлөхөөр гадагш гарлаа. Түүнийг хэд хэдэн телевиз болон мэдээллийн цахим хуудасны сурвалжлагчид тосон авч цөөн асуултад хариулт авсан юм.

-Монголд ирэхэд ямар сэтгэгдэл төрж байна вэ?
-Нийслэл нь их том юм. Би монголчуудад дуулж сонирхуулах гэж ирсэн. Гэхдээ цаашид Монголын ард түмнийг ирээдүйн итгэлт найз нөхөр минь болно гэж найдаж байгаа.
-Өнөөдөр ямар ажил хийхээр төлөвлөж байна вэ?
-Яг одоо Москвад шөнө дунд болж байгаа. Долоон цаг ниссэн тул багагүй ядарч байна. Тэгэхээр юуны өмнө унтаж амрах байх. Харин дараа нь Улаанбаатар хоттой танилцана. Юуны өмнө Чингис хааны хөшөөг л үзмээр байна.
-Цас хаялаад таныг их сайхан угтаж байна. Монгол улс таны зочилж буй хэд дэх орон болж байна вэ?
-Энэ цасыг бид Москвагаас авчирсан юм. Монголчуудад авчирсан бидний бэлэг. (инээв.) Би сайн мэдэхгүй байна. Аялж байсан орнуудаа тоолж байсангүй. Ямар ч байсан Европын орнууд болон Америкийн бүхий л улсад очиж байсан.
-Шоуны үеэр та үзэгчдэд ямар бэлэг барих вэ?
-Миний өгөх бэлэг гэвэл дуунуудаа дуулах. Оросын дуурийн дуучин Галина Вишневская намайг “Оросын гайхамшиг” хэмээн нэрийдсэн. Харин би гайхамшиг гэж юу болохыг харуулахыг л хичээх болно.

Майк Тайсон: Толинд харах бүртээ “Яачих нь энэ вэ” гэж өөрөөсөө асуудаг байлаа

Боксын хүнд жингийн аварга болж, дэлхий дахиныг шуугиулж явсан түүх түүнд бий. Бас зохисгүй үйлдэл нь шүтэн бишрэгчдийнх нь урмыг хугалж явсан үе ч байв. Охиноо алдаж, эрхээ хасуулсан Майк Тайсон одоо л өнгөрсөн бүхнээ дүгнэж, алдаагаа ухаарч байгаа тухайгаа мөн хүүхэд ахуй насны дурсамжаа Ларри Кингтэй хуваалцахаар нэвтрүүлэгт нь зочилжээ. -Сайн байна уу? -Бүх зүйл сайн. Баярлалаа, найз минь.
-Өнгөрсөн хугацаанд бид их олон удаа уулзаж ярилцсан. Харин та энэ хугацаанд өнгөрсөн амьдралаа эргэн хараад “Би ийм хүн болохыг хүсээгүй шүү дээ” хэмээн дүгнэлт хийж байв уу? -Өдөр бүр, цаг мөч тутам тэр тухай бодож байлаа. Толинд харах бүртээ “Яачих нь энэ вэ. Чамд юу тохиолдоод байна вэ” гэж өөрөөсөө асуудаг байлаа.
-Таныг ингэж өөрчлөгдөхөд юу нөлөөлсөн юм бэ? -Мэдэхгүй юм даа. Магадгүй нас ахих тусам би томоожиж, ухаан суусан байх. Охиноо алдсан минь их том цохилт болсон. Тиймээс би одоо томоожих, сэрэх цаг болсон гэдгийг ухаарсан даа.
-Мэдээж энэ явдал таны амьдралд тохиолдсон хамгийн том гарз хохирол байх. -Тийм ээ.
-Яг юу болсон юм бэ? -Гүйлтийн зам дээр тоглож байгаад осолдчихсон.
-Охин тань хэдэн настай байсан бэ? -Дөрөв.
-Тэр үед та гэртээ байсан уу? -Үгүй ээ. Тэр үед бид тусдаа амьдарч байсан юм. Би Лас Вегаст, харин тэд Финикст амьдардаг байсан. Тиймээс осол болсон тухай ээж нь утсаар хэлэхэд л би энэ тухай анх мэдсэн.
-Энэ явдлаас хойш нэг жил өнгөрөөд байгаа хэдий ч та өнөө хэр цочролоос гараагүй л байх шиг байна. -Магадгүй хэзээ ч гарахгүй ч байж мэднэ.
-Та үхлийн дараа амьдрал байдаг гэдэгт итгэдэг үү. Охин тань хаа нэгтээ байгаа гэх бодол төрдөг үү? -Би бүхнийг мэдэгч биш шүү дээ. Зөвхөн үхсэнийг дагаад үхдэггүй тул, үлдсэн хүмүүс нь үргэлжлүүлэн амьдрах ёстой гэдгийг л мэдэж байна.
-Сонирхолтой үзэл байна шүү. Та одоо боксоор хичээллэж байгаа юу? -Бэлтгэлээ хийж байгаа.
-Холифилдийг бэртээсэн тухайгаа та нэхэн боддог уу? -Үгүй ээ. Энэ талаар дахин хэзээ ч бодоогүй. Харин түүний хийж бүтээж, амжилт гаргаж байгааг хараад жаахан атаархах сэтгэл төрдөг. Гэхдээ би ч гэсэн энэ бүхний хийж чадах байсан гэсэн бодол төрдөг юм.
-Та хэдэн настай байхдаа дэлхийн аварга болсон бэ? -20 настайдаа.
-Хэтэрхий эрт энэ нэр хүндтэй цолыг хүртсэн гэх бодол төрдөг үү. “25 настай байхдаа дэлхийн аварга болсон бол амьдрал минь арай өөрөөр эргэх байсан” гэх ч юм уу. -Үгүй дээ, тийм бодол огт төрж байгаагүй. 20 нас гэдэг боксын спортын хувьд залуудахгүй.
-Тэгэхээр та энэ хүндтэй алдрыг хамгийн залуугаараа хүртсэндээ баяртай байдаг байх нь ээ? -Тийм ээ.
-Та Бруклиний ойролцоо өссөн байх аа? -Та ч бас тэнд өссөн биз дээ.
-Одоо ч тэндээ амьдарч байна уу? -Тэнд насан өөд болтлоо амьдрах бодолтой байна.
-Би ч бас. -Гэхдээ Бруклинд амьдрах нь хүн бүрт өөр сэтгэгдэл төрүүлдэг шиг байгаа юм. Тиймгүйсэн бол тэндэхийн оршин суугчид бүгд өөрсдийгөө шилдэг ч гэж бодох болно.
-Тийм ч байж мэдэх юм. Тэндээс их олон алдартан төрсөн шүү дээ. -Тийм ээ.
-Бруклин дэх хөршүүдтэйгээ найзалсан хэвээр үү? -Хэвээрээ. Танд л гэж сонирхуулахад тагтааны тухай нэгэн баримтат кинонд би оролцож байгаа. Уг кинонд тагтааны амьдрал, шувууд хоорондоо хэрхэн уралддаг тухай өгүүлэх юм билээ. Тэгэхээр та миний найзуудыг уг киноноос харах боломжтой. Би 11 настай байхаасаа л тагтаатай нөхөрлөсөн.
-Брандогийн нэгэн кинонд тагтаа нисгэж байгаа хэсэг гардаг санаанд орчихлоо. -Далайн эрэг дээр үү?
-Тийм ээ. Юу таныг тагтаатай нөхөрлөхөд хүргэсэн юм бэ? -Би сайн мэдэхгүй байна. Ямартай ч 10 билүү 11 настай байхаасаа л би тагтаа тэжээдэг болсон. Зарим тагтаагаа сул тавин нисгэчихдэг байв. Тэр үед би сургуулиа ч хаясан. Ахлах ангийнхан намайг дээрэлхээд байсан нь сургуульд явахгүй хүсэл болгосон юм.
Нэгэн удаа сургууль руугаа явж байтал хэсэг хөвгүүд хүрч ирээд “Мөнгө байна уу” гэж асуулаа. Би айсандаа үг ч дугарч чадахгүй зогсож, харин тэд халаасыг минь нэгжив. Тэгээд нэгжлэгээ дуусмагц “Нисэхийг хүсэж байна уу” гэж асуухад нь “Нисэх” гэдэг үгийнх нь утгыг олж ядан зогсох намайг чирэн эзгүй байшингийн дээвэр рүү дагуулж очсон. Тэр үеэс л би тагтаатай нөхөрлөх болсон юм. Байшингийн дээвэр дээр олон арван өвчтэй тагтаа хэвтэж байхыг тэгэхэд анх харсан. Хэдхэн метр газар ч нисэж чадахгүй хэрнээ тэд цаг үргэлж нисэх гэж оролдоно.
-Та одоо шувуу тэжээж байгаа юу? -Гэртээ тэжээж байгаа. Явсан газар бүртээ би шувуудаа дагуулж явдаг. Тэдэнтэйгээ хамт амьдарч, хамт аялж байна. Одоо надад 2500 орчим шувуу бий.
-Тагтаагаа суллаж нисгэсний дараа эргэн ирж байсан тохиолдол бий юү? -Байлгүй яах вэ.
-Тэднийг сургачихсан байдаг юм уу? -Үгүй дээ. Тэд хэдэн арван км холдсон ч эргээд л ирдэг. Магадгүй энэ тагтааны ертөнцийн нэгэн үл ойлгогдох нууц байх. Үүнийг хүмүүст тайлбарлах амаргүй л дээ.
-Таны тухай маш олон дүгнэлт хийж болмоор. Та нэгэн цагт дэлхийн аварга болж амжилт, алдар цуугаараа мянга мянган хүний шүтээн болж явсан атал удалгй хар тамхи, санхүүгийн асуудалд орооцолдсон. Эсвэл таны дотор хоёр өөр Майк Тайсон оршдог юм уу? -Миний дотор хоёр өөр хүн байсан ч хэнд хамаатай юм бэ. Дэлхийн хамгийн баян хүнд ч тэр, хамгийн ядууд нь ч тэр бэрхшээл, уналтын үе тохиож л байдаг. Түүнчлэн христ, муслим, буддын шүтлэгтэй байхаас үл хамааран гэмшиж, харамсах алдаа хүн бүр л гаргадаг.
-Гэхдээ итгэл найдвар тань таныг бэрхшээлээс гаргахгүй биз дээ? -Тийм л дээ. Түүнийг би ч мэднэ. Гэсэн ч надад өөрийгөө аврах арга зам хэрэгтэй. Бурхан бүгдэд тусалдаггүй юм. Тиймээс би өөртөө туслах хэрэгтэй.
-Хэдийгээр өөрийгөө ялж чадсаныг тань мэдэж байгаа ч чухам юу таныг хар тамхинд татсан бэ гэдгийг мэдмээр санагдлаа. -Би аливаа зүйлд шунан дурладаг хүн. Гэхдээ өөрийнхөө энэ байдалд сэтгэл хангалуун байдаг. Ээж минь ч тийм араншинтай хүн. Би ер нь өөрийгөө байгаагаар нь хайрлаж, өөртөө сэтгэл хангалуун явдаг.
-Рингэн дээр байхад танд эл араншин тань нөлөөлдөг үү? -Сэтгэл минь үргэлж хүсэл тэмүүлэл, шуналаар бялхаж байдаг. Гэхдээ би рингэн дээр гарахын өмнө хар тамхи хэрэглэж байгаагүй. Үнэндээ би хэвлэлүүдэд бичсэн шиг 14 жил хар тамхинд донтсон юм биш. Хар тамхи, согтууруулах ундааг хамтад нь хэрэглэж байсан удаа ч үгүй. Угтаа би хар тамхи хэрэглэхээ болиод 14 жил болж байна гэж хэлсэн юм. Түүнийг минь гуйвуулсан шиг байна билээ. Харин тулаан болгоны дараа 100 грамм татдаг нь үнэн.
-Хэн нэгнийг хүчтэй цохих үед ямар сэтгэгдэл төрдөг вэ? -Дэвжээн дээр тулалдаж байх үед… Та рингэн дээрх цохилтын тухай асуусан биз дээ?
-Аль нь ч байж болно. Гэхдээ би рингэн дээрх цохилтын тухай асуусан. -Амьдралынхаа ихэнх хугацааг бэлтгэл сургуулилалтад зарцуулчихаар дэвжээн дээр зөвхөн ажлаа хийж байгаа мэт сэтгэгдэл төрдөг. Дэвжээн дээр байх үед түрүүлж цохих оновчтой цагийг л хүлээж байдаг юм. Гэхдээ цохилт амжилттай болсон гээд баярлаж, догдлох нь юу л бол.
Үүнийг урьдчилан таамаглаж байсан болохоор төдийлэн сэтгэл хөдөлдөггүй. Харин төлөвлөж байсан цохилт амжилтгүй болох үед урам хугарч, сэтгэл жаахан гонсойдог.
-Өрсөлдөгчийнхөө өмнө буруутай юм шиг санагдаж байсан удаа бий юү? -Байгаа гэж бодохгүй байна. Ер нь ямар ч тамирчин ялалт байгуулсныхаа төлөө гэмшиж, хэрэг хийсэн мэт сэтгэгдэлтэй үлддэггүй байх.
-Та бэлтгэл хийсээр байгаа гэсэн. Биеийн галбираа хадгалах зорилгоор уу? -Тийм ээ. Өдөрт хоёр цаг тогтмол бэлтгэл хийж байгаа. Гүйж, эсвэл дугуй унан нэг цаг болно. Заримдаа бүтэн хоёр цагийн турш алхана гээд янз бүр дээ.
-Тулалдаж байна уу? -Хааяа нэг тулалдддаг.
-Та боксын тэмцээн үзэх дуртай юу? -Заримдаа л үздэг.
-Дурладаггүй байх нь ээ? -Би сонирхолтой, зугаатай зүйлд л дуртай.

Николь Шерзингер: Би тайзны ард энгийн ноомой нэгэн

Дэлхийн өнцөг булан бүрээс “Найз бүсгүй минь түүн шиг дур булаам байсан ч болоосой” хэмээн шүүрс алдах залуус олдоно. Нэгэн цагт өөрийгөө өрөвдөлтэй нэгэн хэмээн бодож байсан Николь өнөөдөр өндөр гоолиг, эрчүүдийн харааг булаасан бүсгүй болсноор барахгүй, шоу бизнесийн ертөнцийн хамгийн нэр хүндтэй бүсгүйчүүдийн нэг болтлоо алдаршаад буй.
Энэ сарын 6-нд манай улсад ирэх гэж буй “Pussycat Dolls” хамтлагийн ахлагч Николь Шерзингерийн “Космополитан” сэтгүүлийн Их Британи хувилбарын аравдугаар сарын дугаар нийтлэгдсэн ярилцлагыг товчлон хүргэе.

Бага насаа тэр “Кентак мужийн Луйзвил гэх жижигхэн хотод өссөн би бүрэг, дуу цөөтэй охин байсан. Тус хотод хавай-филиппин гаралтай охид цөөн байсан нь өөрийгөө олны дундах шоовдор нэгэн мэт санахад хүргэдэг байлаа. Арьсны өнгө, үс, нүд, нүүрний ерөнхий төрх гээд л гадаад байдал минь хамт олноос тэс өөр тул бид тэдэнд огт хамааралгүй хүн мэт сэтгэгдэл төрдөг байж билээ. Гэхдээ энэ бүхэн намайг улам тэвчээртэй, сэтгэлийн тэнхээтэй болгосон. Магадгүй өнөөдрийн Николь бие хүн төлөвшихөд энэ байдал хамгийн их нөлөөлсөн байх. Эв хавгүй өндөр би өрөөндөө ганцаар байж, Уитни Хьюстоны дууг сонсон, даган дуулж, түүн шиг болохсон хэмээн мөрөөдөж байхдаа л амар амгаланг мэдэрдэг байлаа” хэмээн дурссан.
Харин одоо бол тайзнаа гарч хөгжмийн аялгуу сонсохдоо “Амьдрал өөрийн амар амгалан, эрч хүч, тэсвэр тэвчээрийг олохоос ч илүү баялаг зорилгоор дүүрэн юм” гэдгийг мэдэрдэг болж. Мөн “Хүмүүс намайг тайзан дээр гарахаараа огт өөр хүн болчихдог гэдэг. Үнэхээр ч тайзнаас буух надад эрх чөлөөг амтлан нисэж байгаад эх дэлхийд газардаж байх шиг сэтгэгдэл төрүүлдэг. Тайзны ард бол би энгийн л нэг ноомой эмэгтэй. Аливаа асуудалд хэт ажил хэрэгч хандахыг хүсдэггүй. Түүний оронд тэнэгдүү бүсгүй байсан нь хамаагүй дээр. Дуу алдан чанга инээх дуртай би” хэмээн нэмж өгүүлжээ.
“Pussycat Dolls” хамтлагт элссэнээр түүний амьдралд олон өөрчлөлт гарсны нэг нь биеийн галбиртаа сэтгэл хангалуун болсон явдал. Энэ үеэс л тэр өөрийгөө үнэлэх ухаанд суралцсан бөгөөд богино банзал, гүн ухлаадастай даашинз, цамц өмсөх болсон байна. Энэ тухайд
“Би их хуучинсаг хэв маягаар хувцасладаг байсан. Хамтлагтаа ороод хамгийн түрүүнд хийсэн шинэчлэл бол кабарет театрын жүжигчдийнх шиг хувцасладаг болсон явдал. Үүнээс өмнө гуя, цээжээ, нуруугаа ил гаргасан хувцас өмсөхөөс аль болох татгалздаг байсан. Хэдийгээр би жаахан охин байхаа больсон ч өөрийн биеийн галбиртаа сэтгэл хангалуун байж чаддагүй байсан болохоор тэр. Хамтлагтаа орсноор л өөрийн дотоод гоо сайхнаа илүүтэй хайрлах ухаанд суралцаж, сэтгэлийн тэнхээтэй, өөрийгөө хайрладаг нэгэн болсон” гэв.
Харин өнөөдөр тэр өөртөө төдийгүй гүн ухлаадас бүхий хувцсандаа ч сэтгэл хангалуун байх болсон тухайгаа “Өмссөн хувцас нь өөрт нь таалагдаж байна гэдэг эмэгтэй хүний хувьд маш чухал хүчин зүйл. Одоо бол би гүн ухлаадастай хувцаснаас эмээхээ больсон. Залууст ч тийм хэв маягтай хувцаслалт таалагддаг шүү дээ. Мөн хоолны дэглэм хамгийн оновчтой жингээ барих арга гэдэгт би эргэлздэг. Магадгүй хүн бүр түүнийг дагаж мөрдөх албагүй байх. Зарим хүнд огт зохихгүй байх тохиолдол ч байдаг шүү дээ. Өдөр тутмын амьдралдаа хоолны дэглэм мөрдөхөөс илүү гоо сайхны арчилгаанд үр дүн өгдөг олон зүйл байдаг. Амьдралынхаа тогтсон хэв маягаас нэгийг нь ор үндэсгүй хасахын оронд тэнцвэртэй байдлыг эрхэмлэж, идэвхтэй ажиллах нь илүү үр дүнтэй ч байж мэднэ” хэмээсэн байна.
Мөн энэ удаад тэр “The X Factor” нэвтрүүлгийн шүүгчээр ажиллахад ямар санагдаж байгаа тухайгаа ч сонирхуулахаа мартсангүй. “Би нүд ирмэх зуур алдартай болчихсон юм биш. “Pussycat Dolls” хамтлагийнхантайгаа тэсрэлт хийхээс өмнө маш олон жил уйгагүй хөдөлмөрлөсөн. Би рок хамтлагт дуулдаг байлаа, “Попстар” нэртэй цуврал нэвтрүүлэгт ч оролцож байв. “The X Factor”-ийг шүүх нь надад гайхалтай сайхан санагддагийн учир энэ. Оролцогчдын үзүүлбэрийг үзэж суухдаа би тэдний юу бодож, мэдэрч байгааг дотор нь орсон юм шиг л мэдэж чаддаг. Би яг л тэдэн шиг л жижигхэн үзүүлбэр үзүүлэхээс эхэлж байлаа”.
Шерил Коултэй хийсэн бяцхан тулааных нь тухай асуултад тэр “Би шар хэвлэл уншихаас аль болох татгалздаг. Учир нь би тэр худал мэдээллүүдийг их эмзгээр хүлээж авдаг юм. Өөрийнхөө тухай нийтлэл уншихад ямар нэгэн сорилтод орж байгаа мэт санагддаг. Би хэзээ ч Шерилтэй нүүр тулан уулзаж үзээгүй. Бидний тухай цуу ярианы тухай асуултад энэ өгүүлбэр хангалттай хариулт болох байх гэж бодож байна” хэмээн хариулжээ.
Льюс Хэмилтонтой үерхэж буй тэрбээр хайр сэтгэлийн тухайд “Хайр сэтгэлийн харилцааг тогтвортой байлгах хамгийн чухал нууц бол хайртай хүнийхээ дуртай хоолыг хэрхэн хийх аргыг мэддэг байх явдал. Ээж минь зааж өгсөн болохоор би лазаныг их сайн хийдэг. Сайхан лазанаас татгалздаг нэг ч эр хүнийг би танихгүй. Тиймээс хоол хийх, хайр сэтгэлийн харилцаагаа тогтвортой авч явах нь багагүй холбоотой байх. Романтик, эгдүүтэй байдлыг хослуулах нь миний арга” хэмээн нууцаа дэлгэжээ. Харин спортын алдартнууд эхнэрээ хуурах болсон тухайд “Би Тайгер Вудс Эшли Коул нарын тухай ямар ч тайлбар өгч чадахгүй нь. Учир нь хэрэг явдал яаж өрнөснийг би мэдэхгүй. Зөвхөн мэхлэлт гэдэг эрэгтэй хүн ч бай, эмэгтэй хүн ч бай муу муухай, бусармаг үйлдэл гэж хэлэх байна. Харилцааны хамгийн чухал зүйл бол итгэл. Би хэзээ ч бусдыг хуурахгүй гэж боддог. Учир нь өөрийгөө хуурахыг хүсэхгүй байгаа юм. Түүнчлэн харилцаандаа сэтгэл хангалуун байгаа тохиолдол хэзээ ч тийм үйлдэл хийхгүй гэдэг нь эргэлзээгүй” хэмээн ярьжээ.
Тэд 2007 онд “MTV” хөгжмийн сувгийн үдэшлэгийн үеэр танилцсан гэдэг. Тэднийг нэгэн танил нь танилцуулахдаа Хэмилтоны яг юу хийдгийг тодорхой тайлбарлаагүй нь Николийг багагүй гайхашруулсан гэдэг. Энэ тухайд тэр “Formula 1-ийн нисгэгч гэж чухам юу хийдэг хүн байдаг талаар төсөөлөх ч үгүй байлаа. Энэ уулзалтаас хойш тэд нөхөрлөх болж. Дөрвөн сар цахим шуудангаар харилцсаны эцэст “Blackberries”, “Skype”-ийн ачаар илүү дотносжээ.
Харин хоёр жил өнгөрөхөд “Formula 1” талаар ямар ч мэдлэггүй байсан Николь энэ спортын шүтэн бишрэгч болчихсон байв.